ટામેટાના વધતા ભાવની અસર દેશના અનુમાનિત ફુગાવાના દર પર પડી શકે છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંકના સંશોધકો દ્વારા કરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં આ વાત કહેવામાં આવી છે.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ટામેટાના ભાવ પર ડુંગળી અને બટાકાની પણ અસર પડી છે. મતલબ કે જો ટામેટાના ભાવમાં કોઈ ફેરફાર થાય છે તો તેની અસર ડુંગળી અને ટામેટાં પર પણ જોવા મળે છે.
અભ્યાસમાં જણાવાયું છે કે અન્ય બે શાકભાજીની સરખામણીમાં ટામેટાના ભાવમાં ફેરફાર દર્શાવે છે કે અમુક અંશે પરસ્પર નિર્ભરતા છે અને તેમની કિંમતો એકબીજાને અસર કરે છે.
જથ્થાબંધ ટામેટાના ભાવ પ્રતિ કિલો રૂ. 150ના રેકોર્ડ ઊંચા સ્તરે પહોંચી ગયા છે
ભારતના શાકભાજી માર્કેટમાં ભાવની હિલચાલના પેટર્ન શીર્ષકવાળા અભ્યાસને DRG અભ્યાસ શ્રેણી હેઠળ ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવ્યું છે. રિઝર્વ બેંકના આંતરિક અને નીતિ સંશોધન વિભાગ હેઠળ વિકાસ સંશોધન જૂથ (DRG) ની રચના કરવામાં આવી છે.
ગયા અઠવાડિયે, ભારતીય બજારમાં જથ્થાબંધ ટામેટાના ભાવ પ્રતિ કિલો રૂ. 150ની વિક્રમી સપાટીએ પહોંચ્યા હતા. થોડા અઠવાડિયા પહેલા ટામેટાં 15 થી 20 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાઈ રહ્યા હતા.
ટામેટા, ડુંગળી અને બટાટાનો ઈન્ડેક્સમાં ખૂબ જ નજીવો હિસ્સો છે.
ટામેટા, ડુંગળી અને બટાટાનો કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સમાં ખૂબ જ નજીવો હિસ્સો છે, પરંતુ તેઓ કોર ફુગાવાના દરને અસર કરી શકે છે, એમ અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
એચડીએફસી બેંકના મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી સાક્ષી ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે, “ફૂડ બાસ્કેટમાં આ શાકભાજીનો નોંધપાત્ર ઓવરલોડ છે.” તેમની કિંમતોમાં વધઘટ ફુગાવા પર મોટી અસર કરશે.
જૂનમાં બેઝ ઇફેક્ટને કારણે તેની અસર કદાચ જોવા નહીં મળે, પરંતુ મોંઘવારી વધવાનું જોખમ છે, કારણ કે માત્ર શાકભાજી જ મોંઘા થયા નથી, પરંતુ બરછટ અનાજ અને દૂધના ભાવ પણ વધી ગયા છે. ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે આ આંકડા ખાદ્ય ફુગાવાની તીવ્રતા પર આધાર રાખે છે, જે 5.5 ટકા સુધી પહોંચી શકે છે અને 6 ટકા સુધી આગળ વધી શકે છે.
2018-19 સુધી ખાદ્યપદાર્થોનો ફુગાવો નીચો રહ્યો. મુખ્યત્વે ખાદ્યાન્ન અને બાગાયતી પેદાશોના પર્યાપ્ત સ્ટોકને કારણે તેને નિયંત્રણમાં રાખવામાં આવ્યું હતું. જો કે, ત્યારપછીના વર્ષોમાં, ખાદ્યપદાર્થોનો ફુગાવો વધવા લાગ્યો, ખાસ કરીને શાકભાજીમાં, શરૂઆતમાં.
મોંઘવારીનું મુખ્ય કારણ વધુ પડતો વરસાદ છે
મોંઘવારીનું મુખ્ય કારણ વધુ પડતો વરસાદ છે, જેના કારણે ડુંગળી, ટામેટાં અને બટાકાના ભાવમાં વધારો થયો છે. શાકભાજી, જે CPI ફૂડ એન્ડ બેવરેજીસ બાસ્કેટમાં 13.2 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે, તેણે ઐતિહાસિક રીતે ખાદ્ય ફુગાવાને ચલાવવામાં નોંધપાત્ર ભૂમિકા ભજવી છે. રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે શાકભાજીના ભાવમાં વધારો અને ત્યારબાદ ખાદ્ય ફુગાવામાં ઘટાડો થવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
જૂનના નાણાકીય નીતિના નિવેદનમાં, સ્થાનિક દર નિર્ધારણ સમિતિએ જણાવ્યું હતું કે હેડલાઇન ફુગાવાના ભાવિ માર્ગને ખાદ્યપદાર્થોની કિંમતોની હિલચાલથી પ્રભાવિત થવાની સંભાવના છે.
ઉપભોક્તા ભાવ સૂચકાંકમાં ખાદ્ય પદાર્થોનો હિસ્સો લગભગ 40 ટકા છે. CPI ફુગાવો મે મહિનામાં ઘટીને 4.25 ટકાના 25 મહિનાની નીચી સપાટીએ હતો, કારણ કે ખાદ્ય ફુગાવો 2.91 ટકાના 18 મહિનાના નીચા સ્તરે હતો. એપ્રિલ-મેમાં ગ્રાહક ફુગાવો 4.5 ટકા હતો.
