ડોમેસ્ટિક મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સે આ વર્ષે મોટાભાગની પ્રારંભિક પબ્લિક ઑફરિંગ પર આધાર રાખ્યો હતો, જેમાં નાના અને મધ્યમ IPOનું વર્ચસ્વ હતું. FY24માં અત્યાર સુધીમાં 24 IPO લોન્ચ કરવામાં આવ્યા છે અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સે તેમાંથી 20માં એન્કર રોકાણકારોની ભૂમિકા ભજવી છે.
તેઓએ રૂ. 2,850 કરોડના શેર માટે અરજી કરી હતી, જે એન્કર કેટેગરી હેઠળ ઓફર કરાયેલા રૂ. 6,900 કરોડના કુલ શેરના 40 ટકાથી વધુ છે. આ માહિતી પ્રાઇમ ડેટાબેઝમાંથી મેળવવામાં આવી હતી. આ પેઢી પ્રાથમિક બજાર ડેટા પર નજર રાખે છે.
મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં ફંડ મેનેજર્સ ત્રણ દિવસની ઓફર સમયગાળા દરમિયાન વધુ શેર માટે અરજી કરે છે, જે એન્કર એલોટમેન્ટને અનુસરે છે.
એન્કર કેટેગરી મેગા ઇન્વેસ્ટર્સ તરીકે પણ ઓળખાય છે, જે સંસ્થાકીય રોકાણકારો છે જેમને IPO પહેલાં કંપનીઓમાં શેર ફાળવવામાં આવે છે. આ માંગને દર્શાવવામાં મદદ કરે છે અને અન્ય રોકાણકારોનો વિશ્વાસ પણ મજબૂત કરે છે.
એન્કર એલોટમેન્ટ માત્ર કહેવાતા ક્વોલિફાઇડ ઇન્સ્ટિટ્યૂશનલ બાયર્સ (QIB)ને જ કરી શકાય છે, જેમાં સોવરિન વેલ્થ ફંડ્સ, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ, પેન્શન ફંડ્સ અને માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબીમાં નોંધાયેલા વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારોનો સમાવેશ થાય છે.
મોટા ભાગના પ્રસંગોએ, FPIs એ એન્કર કેટેગરીની બહુમતી કબજે કરી હતી. આ વર્ષે IPOનું સરેરાશ કદ ઘટ્યું હોવા છતાં, એન્કર રોકાણકારો તરીકે મ્યુચ્યુઅલ ફંડની ભૂમિકા ધ્યાન પર આવી છે.
નાણાકીય વર્ષ 24 માં અત્યાર સુધી લૉન્ચ કરાયેલા IPOનું સરેરાશ કદ આશરે રૂ. 530 કરોડ હતું, જે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં રૂ. 1,500 કરોડ કરતાં ઓછું છે.
એક ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેન્કરે જણાવ્યું હતું કે, FPI મોટાભાગે રૂ. 1,500 કરોડથી ઓછા કદના IPOમાં ભાગ લેતા નથી. બીજી તરફ, સ્થાનિક ફંડોને તેમના સ્મોલકેપ અને મિડકેપ ફંડ્સમાં પ્રોત્સાહક પ્રવાહ મળી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં તેમના માટે IPO દ્વારા આવનારી નવી કંપનીઓમાં રોકાણ કરવાનો ઘણો અવકાશ છે.
રિષભ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સ, એરોફ્લેક્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ અને ન્યુવેબ ટેક્નોલોજીસ જેવા કેટલાક IPOમાં, મ્યુચ્યુઅલ ફંડોએ એન્કર કેટેગરી હેઠળ આરક્ષિત શેરના અડધાથી વધુ માટે અરજી કરી હતી. સેબીના નિયમો હેઠળ, QIB હેઠળ આરક્ષિત શેરના મહત્તમ 60 ટકા એન્કર રોકાણકારોને ફાળવી શકાય છે.
એન્કર બુકમાં ઉપલબ્ધ શેરમાંથી એક તૃતીયાંશ શેર મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ માટે આરક્ષિત છે. IPOમાં ઓફર કરાયેલા આશરે 50 ટકા શેર QIB માટે આરક્ષિત છે. જો કે, નફો અને નેટવર્થના માપદંડોને પૂર્ણ કરવામાં નિષ્ફળ રહેલી કંપનીઓએ QIB હેઠળના ઓછામાં ઓછા 75 ટકા શેર માટે અરજી કરવી જરૂરી છે.
મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સમાંથી જે IPOની સૌથી વધુ અરજીઓ જોવા મળી છે તેમાં મેનકાઇન્ડ ફાર્મા, RR કેબલ અને સામી હોટેલ્સનો સમાવેશ થાય છે. આમાં તેણે એન્કર કેટેગરી હેઠળ રૂ. 1,000 કરોડથી વધુના શેરો મેળવ્યા હતા.
યાત્રા ઓનલાઈન, કોનકોર્ડ બાયોટેક, ટીવીએસ સપ્લાય ચેઈન અને એવલોન ટેક્નોલોજીસ સહિત અન્ય 11 આઈપીઓમાં, મ્યુચ્યુઅલ ફંડોએ એન્કર કેટેગરી હેઠળ રૂ. 100 કરોડથી વધુના શેર હસ્તગત કર્યા હતા. ગયા નાણાકીય વર્ષમાં, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સે એન્કર કેટેગરીમાં રૂ. 8,000 કરોડથી વધુના શેરો હસ્તગત કર્યા હતા અને તેમના રોકાણના લગભગ 50 ટકા LICમાં હતા.
જોકે IPO પરનું વળતર આ વખતે સારું રહ્યું છે, FY24માં લિસ્ટેડ બે IPO તેમની ઇશ્યૂ કિંમતોથી નીચે ટ્રેડ કરી રહ્યાં છે.
પ્રથમ પ્રકાશિત : સપ્ટેમ્બર 19, 2023 | 9:37 PM IST
