ભારતના ગામડાઓમાં ફાસ્ટ મૂવિંગ ગુડ્સ (FMCG) નો વપરાશ શહેરો કરતા ઓછો છે. સપ્ટેમ્બરમાં કંતારના એફએમસીજી પલ્સ રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2023માં અત્યાર સુધીમાં શહેરી એફએમસીજીની વૃદ્ધિ 6.1 ટકા છે જ્યારે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં તે માત્ર 2.8 ટકા રહી છે.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘છેલ્લા ક્વાર્ટરમાં શહેરી વિસ્તારોમાં રોજિંદા સામાનની માંગમાં સુધારો જોવા મળ્યો છે, જ્યારે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં તણાવ હજુ પણ છે.’
સરકાર દ્વારા મફત અનાજ વિતરણ યોજનાને સમાપ્ત કર્યા પછી ઘઉંના લોટની ખરીદી ફરી શરૂ થતાં સ્થાનિક વપરાશમાં વધારો થયો છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘આ વર્ષે લોટની અસર ગામડાઓ કરતાં શહેરી વિસ્તારોને વધુ થઈ છે.
શહેરી વિસ્તારોમાં 25 ટકા વૃદ્ધિની સામે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લોટનો વપરાશ માત્ર 18 ટકા વધ્યો છે. પરિણામે, શહેરી અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લોટ વગરની વૃદ્ધિ 1.7 ટકા હતી.
કોસ્મેટિક્સ કેટેગરીમાં પણ શહેરી વિસ્તારોમાંથી મજબૂત માંગ જોવા મળી છે. આ 4 ટકાનો વધારો છે. ગામડાઓમાંથી આ કેટેગરીની માંગ શહેરો કરતા અડધી જ હતી. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે શહેરોમાં ગરમ પીણાંની મજબૂત માંગ છે જ્યારે ઠંડા પીણા ગામડાઓમાં નોંધપાત્ર રીતે વેચાય છે.
કંતારના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે, ‘હલ્કા ખાદ્ય પદાર્થોના વપરાશમાં વૃદ્ધિના સંદર્ભમાં ગ્રામીણ વિસ્તારો શહેરોને પાછળ છોડી દે છે. ગામડાઓમાં તેમની માંગ 18 ટકા હતી જ્યારે શહેરોમાં તે 11 ટકા હતી.
“આનો અર્થ એ થયો કે ગ્રામીણ શહેરી એકંદર વિકાસથી પાછળ હોવા છતાં, હજુ પણ ગ્રામીણમાં વૃદ્ધિના મજબૂત ક્ષેત્રો છે અને તેમની વધુ વિવેકબુદ્ધિનો અર્થ એ છે કે આગામી થોડા ક્વાર્ટરમાં ગ્રામીણ મોટી વૃદ્ધિ માટે તૈયાર છે.”
કંપનીના બીજા ક્વાર્ટરના પરિણામો જાહેર કરતી વખતે, HUL મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અને CEO રોહિત જાવાએ રોકાણકારોને જણાવ્યું હતું કે ભારતનો માથાદીઠ FMCG વપરાશ અન્ય દેશોની સરખામણીએ ઘણો ઓછો છે અને તેની અંદર ગ્રામીણ વિસ્તારોનો હિસ્સો ઘણો ઓછો છે.
ITC એ તેના બીજા ક્વાર્ટરના પરિણામો પછી એમ પણ કહ્યું હતું કે સામાન્ય કરતાં ઓછું ચોમાસું અને સતત ખાદ્ય ફુગાવાના કારણે વપરાશની માંગ પ્રમાણમાં ઓછી રહી છે, ખાસ કરીને મૂલ્ય સેગમેન્ટ અને ગ્રામીણ બજારોમાં. જો કે તેમાં સુધારાને અવકાશ જણાય છે.
પ્રથમ પ્રકાશિત : ઓક્ટોબર 23, 2023 | 10:30 PM IST
