આજે મને કોઈ ખાસ વિષય પર લખવાનું મન થતું નથી. 2021 પણ કોરોનાનો સામનો કર્યા પછી જતું રહ્યું અને કોરોનાના નવા પ્રકાર Omicron ના પ્રવાહ સાથે 2022 માં પગ મૂક્યો પરંતુ કંઈપણ “ખાસ” લખી શક્યું નહીં. દરમિયાન, એક મહાન પાઠ શીખવા મળ્યો. ખરેખર, ગિલોય (અમૃતા) ની વેલો, જે મારા ઘરમાં “આ જ રીતે” ઉગી હતી, તેણે કહ્યું કે આપણે તેમને ઓછો આંકીને અવગણીએ છીએ તે કેટલું મૂલ્યવાન છે. તો વિચાર્યું… આજે જ આ અનોખી દવાના ફાયદાઓ વિશે પોતાને અને આખા પરિવારને જણાવો.
હા, આજે જ્યારે હું તેનો વિચાર કરું છું, ત્યારે મને મારી અજ્ઞાનતા માટે અફસોસ થાય છે કે લગભગ બે વર્ષથી હું તેના ફાયદાથી અજાણ હતો, અથવા તો, શા માટે તેને ક્યારેય ગંભીરતાથી લીધો નથી. જે રોગો બે વર્ષ પહેલા મટી શક્યા હોત અને મારું શારીરિક, માનસિક અને આર્થિક નુકસાન ઓછું થઈ શક્યું હોત, માત્ર મારી બેદરકારી પ્રવર્તતી હતી.
લગભગ બે-ત્રણ વર્ષ પહેલાં જ્યારે આ અમૃતા વેલો અમારા લૉનમાં પ્રવેશી ત્યારે પહેલાં તો મેં તેને માત્ર સુશોભન વેલો જ માન્યું અને પછી તેનો અભ્યાસ કર્યો, પછી ખબર પડી કે તે સ્વાસ્થ્ય માટે અમૃત સમાન કામ કરે છે, પરંતુ તેમ છતાં તેને છોડી દીધી. માત્ર વાંચ્યા પછી.
આ વખતે દશેરાના દિવસે તેણે ઘરના આખા ટેરેસ પર પોતાનું સામ્રાજ્ય જમાવ્યું હતું. મને મારા ઘરને છોડથી જાવવાનું બહુ ગમે છે, પણ જ્યારે તે આ રીતે અવ્યવસ્થિત રીતે ફેલાઈ ગયું ત્યારે હું પરેશાન થઈ ગયો, તેને મારા ઘરની સજાવટમાં અડચણરૂપ ગણવાનું શરૂ કર્યું અને તેને ટ્રિમ કરાવ્યું, કાપેલી વેલો છત પર એવી જ રાખી. દશેરાથી દિવાળી આવી.
દરમિયાન એક દિવસ મનમાં વિચાર આવ્યો કે કેમ ના તેને ઉકાળીને તેનો ઉકાળો બનાવી લો અને તેનું સેવન કર્યા પછી જુઓ. મેં મારો “પ્રયોગ” શરૂ કર્યો, અને નામ સૂચવે છે તેમ તે મારા માનતા કરતા આગળ કામ કર્યું. પછી મેં તે આખા પરિવારને આપવાનું શરૂ કર્યું અને ટૂંક સમયમાં જ ગિલોય સાથે રૂટિન શરૂ થઈ ગયું.
ગળો / ગિલોય ના ફાયદા
હાલ આપણે સૌ રોગપ્રતીકાક્ર શક્તિ વધારવા ઘણીબધી આયુર્વેદિક વસ્તુઓ નું સેવન કરીએ છીએ તો તેની અંદર જો હજુ સુધી ગળા / ગળુ નો ઉપયોગ ના કર્યો હોય તો હવે ચાલુ કરી દેજો,
તેનું કારણ એ છે કે તે તમને ઇમ્યુનિટી સારી કરવાની સાથે સાથે તમારા શરીર ને અનેક ફાયદા કરે છે.
તમે ગળા વેલ વિષે ઘણી વાતો જાણતા હશો જ આયુર્વેદ માં ગળા વેલ ને રસાયણ માનવામાં આવ્યું છે.ગળા વેલ નો સ્વાદ તીખો અને કડવો હોય છે,
પરંતુ કડવા સ્વાદ ના ઘણા મીઠા ગુણો છે તે પચવામાં સરળ છે, ભૂખ ને વધારે છે, આંખો માટે ફાયદાકારક છે, વાત્ત-પિત્ત, ડાયાબીટીસ, પેટમાં બળતરા, જેવા અનેક રોગો માં ફાયદાકારક છે.
ગળું વેલ ને અમૃત વેલ પણ કહેવાય છે,
ગઠીયા વા માં ગળો વેલ ફાયદાકારક
ગળાનો ૫-૧૦મિ.લી રસ, અથવા ૩-૬ ગ્રામ ચૂર્ણ અથવા ૧૦-૨૦ ગ્રામ પેસ્ટ અથવા ૨૦ થી ૩૦ મી.લી કાળા ને દરરોજ સેવન કરવાથી ગઠીયા વા માં જરૂર થી રાહત મળે છે. તમે તેને સુંઠ સાથે પણ ખાઈ શકો છો.
૪૦ ગ્રામ ગળા ને સારી રીતે મસળી ને માટી ના વાસણ માં ૨૫૦મિ.લી પાણી સાથે આખી રાત રાખી દો અને સવારે ગાળી ને ૨૦મિલી પાણી દિવસ માં ૨ થી ૩ વાર પીવો તો તાવ માં જરૂર થી ફાયદો થશે.
સવાર ના સમયે ૨૦-૪૦ મિલી ગળા ની ચટણી ને સાકર સાથે મિલાવી ને પીવાથી પિત્ત ને કારણે આવી ગયેલ તાવ માં રાહત મળે છે.
ગળો, લીમડો, અને આમળા ને સરખા ભાગ માં લઇ ને કાળો બનાવી લો આ કાળા માં મધ નાખી ને પીવાથી તાવ માં જલ્દી થી રાહત મળે છે
જો તમને કફ ની સમસ્યા છે તો ગળા ને મધ સાથે ખાવાથી ફાયદો થાય છે,ગિલોય ના ફાયદા,
ગિલોય નો ઉપયોગ હેડકી રોકવામા
ગળા અને સુંઠ પાવડર ને સુંઘવાથી હેડકી બંધ થાય છે. ગળો અને સુંઠ ના ચૂર્ણ ની ચટણી જેવું બનાવી લ્યો. હવે આને દૂધ સાથે મિલાવી ને પીવાથી હેડકી માં ફાયદો કરે છે.
ગળાના સેવન થી ઉલ્ટી રોક શકાય છે.
જો એસીડીટી ને કારણે ઉલ્ટી થતી હોય તો ૧૦મિ.લી ગળા ના રસ માં ૪-૬ ગ્રામ સાકર મિલાવી લ્યો આને સવાર-સાંજ પીવાથી ઉલ્ટી બંધ થઇ જાય છે.
ગળા ના ૧૨૫-૨૫૦મિલિ ચટણીમાં ૧૫ થી ૩૦ ગ્રામ મધ મિલાવી ને દિવસ માં ત્રણ વાર સેવન કરવાથી ઉલ્ટી ની પરેશાની થી રાહત મેળવી શકો છો.
કબજીયાત દૂર કરે છે
૧૦-૨૦મિ.લી. ગળા ના રસ ને ગોળ સાથે ખાવાથી કબજિયાત માં ફાયદો થાય છે. સુંઠ, હેમજ, અને ગળા ને બરાબર ભાગ માં લઇ ને પાણી નાખી ને ઉકાળો બનાવો,
આ ઉકાળા ને ૨૦-૩૦મિ.લી સવાર સાંજ પીવાથી અપચો અને કબજિયાત ની સમસ્યામાં રાહત મળી જાય છે.
એસીડીટી ને દૂર કરવામાં ઉપયોગી
૧૦-૨૦ મિલી રસ માં ગોળ અથવા સાકાર નાખી ને પીવાથી એસીડીટી માં રાહત મળે છે
૧૦-૩૦ મિલી કાળા માં અરડુસી ની છાલ નાખી ને પણ પી શકાય છે,
કાનની બીમારી માં ગળા ના ફાયદા
ગળા ની ડાળખી ને પાણી માં ઘસી ને થોડીક ગરમ કરી લ્યો. પછી તેમાંથી નીકળતા રસ ના ૨-૨ ટીપા ને કાન માં નાખો.
આનાથી તમારા કાન માં જામેલો મેલ જલ્દી થી નીકળી જાય છે, ધ્યાન રહે કે ટીપા ની માત્રા વધારવી નહિ, નહીતર ફાયદા ની જગ્યા એ નુકસાન જરૂર થી થશે.
કમળા ના રોગ માં ગળા વેલ ના ફાયદા
૨૦-૩૦ મી.લી કાળા માં ૨ ચમચી મધ નાખી ને દિવસ માં ત્રણ- ચાર વાર પીવાથી કમળા માં ફાયદો થાય છે.
ગળા ના ૧૦-૨૦ પાંદડા ને પીસી ને તેને છાસ માં નાખી ને પીવાથી કમળા માં રાહત મળે છે.
ગળા ની ડાળખી ના નાના નાના ટુકડા કરી ને માળા બનાવી ને પહેરવાથી થી પણ રાહત મળે
આંખો ના રોગ માં ફાયદાકારક
૧૦મિ.લી. ગળા વેલ ના રસ માં ૧ગ્રામ મધ અને ૧ગ્રામ સિંધવ નમક ને નાખી ને ખરલ માં ખુબ જ સારી રીતે પીસી લેવું.આને આંખો માં આંજણ તરીકે નાખી શકો છો.
આમ કરવાથી આંખો માં અંધારા આવવા, અને મોતિયા ની સમસ્યા માં રાહત મળે છે.
ગળા વેલ ના રસ માં ત્રિફળા ચૂર્ણ મિક્ષ કરી ને ઉકાળો બનાવો, ૧૦-૨૦મિ.લી. ગ્રામ આ ઉકાળા માં પીપળી ચૂર્ણ અને મધ મિક્ષ કરી ને સવાર-સાંજ પીવાથી આંખો નું તેજ વધે છે.
બસ ધ્યાન એટલું રાખવું કે સાચી અને સચોટ જાણકારી તથા સાચી રીતે સેવન કરવું.
ગિલોય ના ફાયદા બવાસીર(હરસ) મા
હરડે, ગળો,અને ધાણા ને સરખા ભાગ માં લઇ ને તેને પાણીમાં નાખી ને ૧/૪ ભાગ પાણી વધે ત્યાં સુધી ઉકાળો.હવે આ કાળા માં ગોળ નાખી ને પીવો.
સવાર સાંજ પીવાથી હરસની સમસ્યા માં જરૂર થી ફાયદો થાય છે. બસ ધ્યાન રહે કે તમારે હરસની સમસ્યા માં આ કાળો જ બનાવી ને પીવો પડશે, તો જ તેનો લાભ મેળવી શકશો.
ડાયાબીટીસ માં ફાયદાકારક છે ગળો વેલ
ગળો વેલ ડાયાબીટીસ ને કંટ્રોલ કરવામાં મદદરૂપ તો છે જ પરંતુ જે વ્યક્તિઓ ને ડાયાબીટીસ ની શરૂઆત જ હોય એવા એવા વ્યક્તિઓએ આયુર્વેદિક ચિકિત્સક ની સલાહ લઇ ને ઉપયોગ કરવો.
૧૦-૨૦ મી.લી ગળા ના રસ માં ૨ ચમચી મધ મિલાવી ને દિવસ માં બે થી ત્રણ વાર પીવાથી ડાયાબીટીસ માં ફાયદો થાય છે.
૧ ગ્રામ ગળા માં ૩ ગ્રામ મધ મિલાવીને સવાર- સાંજ પીવાથી રાહત મળે છે. ૧૦મિ.લી. ગળા ના રસ ને પીવાથી ડાયાબીટીસ, વાત વિકાર અને ટાઈફોઈડ માં રાહત મેળવી શકાય છે.
અમુક નાના નાના પણ અજમાવવા જેવા ઘરઘથ્થુ ઉપાયો.
ગળા ના ઘરઘથ્થુ ઉપાયો
ગળો, ધાણા, લીમડા ની છાલ અને રક્ત્ચંદન નો ઉકાળો સવાર સાંજ પીવાથી તમામ પ્રકાર ના તાવ મટી જાય છે.
ગિલોય ના રસ મા સાકર ભેળવી ને પીવાથી એસીડીટી માં તરત જ ફાયદો થાય છે અને પિત્ત થી થતી ઉલટી તરત જ શાંત થઇ જાય છે.
ત્રિફળા અને ગળાના ઉકાળા માં મધ અને પીપળીમૂળ નું ચૂર્ણ નાખીને સવાર સાંજ પીવાથી સર્વ પ્રકાર ના નેત્રરોગ મટી જાય છે.
ગળાનો રસ અથવા ગળાનો ઉકાળો સવાર સાંજ પીવાથી અને માત્ર મગ અને ભાત પર રહેવાથી કોઢ માં જબરદસ્ત ફાયદો થાય છે.
ગિલોય ના ઘરેલુ ઉપચાર
કફ અને આમવાત માં ખુબ જ ઉપયોગી છે ગળો. ગળો અને સુંઠ નો ઉકાળો પીવાથી આમવાત મટે છે અને તેના પલ્પ માં મધ નાખીને પીવાથી કફ જલ્દી મટી જાય છે અને જૂની શરદી માં ગળા નો નાનો ટુકડો ચૂસવાથી જબરદસ્ત ફાયદો થાય છે.
ગળા ના રસ માં મધ નાખી ને પીવાથી કમળા માં જલ્દી થી રાહત મળી જાય છે.
ગળા વેલ નું એકદમ બારીક ચૂર્ણ કરી તેમાં ગોળ, મધ, અને ઘી મેળવી ચટણી જેવું બનાવવું. એક થી બે ચમચી આ ચટણ દરરોજ સવાર સાંજ લેવાથી કોઇપણ પ્રકાર નો રોગ થતો નથી, ઘડપણ આવતું નથી,કે વાળ પણ ધોળા થતા નથી.
ગિલોય નો ઉપયોગ
બે ચમચી મધ માં બે ચમચી ગળા નો રસ મેળવી ને પીવાથી વાત્ત, પિત્ત, કફ થી થતી ઉલટીઓ મટે છે.
ગળો અને ગુગળ એરંડાના પાંદડાના રસમાં ઘસીને પેટ પર લેપ કરવાથી કૃમિ મટે છે. તેના ઉકાળામાં લીંડીપીપરનું ચૂર્ણ નાખી પીવાથી જીર્ણજ્વર મટે છે.
ગળો, નાગરમોથ નો ઉકાળો પીવાથી કોઈપણ પ્રકારનો તાવ મટી જાય છે. જીરું અને સાકર સાથે ગળાનો રસ પીવાથી હૃદયરોગ માં ફાયદો થાય છે.
ગિલોય નો રસ ઘી સાથે લેવાથી વાયુ મટે છે, દાડમ સાથે લેવાથી અરુચિ મટે છે.
ધ્યાનમાં રાખવા જેવી બાબત
ગળા ના લાભો તો અનેક છે પણ સાથે સાથે તેના અમુક નુકસાન પણ હોય જ છે પણ એ ક્યારે જયારે તમે સાચી રીતે એનું સેવન નથી કરતા ત્યારે અથવા અધુરી જાણકારી હોય ત્યારે,
ગર્ભવતી મહિલાઓ એ ગળા વેલ નું સેવન કરવું જોઈએ નહિ…
આયુર્વેદિક ચિકિત્સક ની સલાહ માનીએ તો કોરોના વાયરસ ના સંક્રમણ થી બચવા માટે ઈમ્યુંનીટી મજબૂત હોવી જરૂરી છે. આવામાં ગળા વેલ નું સેવન કરવું ખુબ જ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે
ગળો નો ઉકાળો બનાવવાની રીત
ગળો નો ઉકાળો બનાવવા તમે ગળો ના પાન અને ડાળખી ને સુકવી તેનો પાવડર બનાવી ને ૧ ગ્લાસ પાણી ની અંદર એક ચમચી પાવડર ને ઉકાળી તે ઉકાળા નું સેવન કરી શકો છો તેમજ તમે તેના લીલા પાંદડા અને ડાળી ને પાણી મા ઉમેરી તે પાણી ઉકાળી તે ઉકાળા નું સેવન કરી શકો છો
અત્યાર સુધી મેં સાંભળ્યું અને વાંચ્યું પણ જ્યારે મેં મારી જાતને તપાસી ત્યારે મને સમજાયું કે તેને અમૃતા કેમ કહેવાય છે.
આજે પણ તે ઘરમાં દિવસની શરૂઆતમાં મહત્વની કડી બની રહે છે. આટલા બધા રોગોમાં એક દવા ખરેખર કેવી રીતે અસરકારક બની શકે છે તે જોઈને નવાઈ લાગે છે, પરંતુ હવે મારું સ્વાસ્થ્ય અને મારા પરિવારનું સ્વાસ્થ્ય તેનું જીવંત ઉદાહરણ છે.
સામાન્ય રીતે માનવીય વર્તનમાં એવી ખામી હોય છે કે જો તમે કોઈ દર્દીને તેની સારવાર તમારા વતી કહો છો તો તે તેને “હળવા”થી લે છે અને હજારો દવાઓ પર તેને પૂરો વિશ્વાસ હોય છે કે તેનાથી તેનો ઈલાજ થશે જ્યારે તેનાથી વિપરીત થાય છે. એલોપેથિક દવાઓ સીધી રીતે મટાડતી લાગે છે, પરંતુ તેઓ “વળતર ભેટ” તરીકે ઘણી આડઅસર પણ આપે છે.
હવે જ્યારે હું દરેકને રોગનો ઇલાજ કેવી રીતે કરવો તે કહું છું, તો પછી મને ખબર છે કે શા માટે ડોકટરો રોગને અતિશયોક્તિ કરે છે, કારણ કે લોકો જ્યાં સુધી રોગને પ્રચાર તરીકે રજૂ ન કરે ત્યાં સુધી સારવારની ગંભીરતા સમજી શકતા નથી. તેથી જ ખાસ કરીને દેશી સારવારનું મહત્વ નથી.
ટેકન ફોર ગ્રાન્ટેડ લેવાની અમારી આદતએ અમને દવાઓ પર નિર્ભર બનાવી દીધા છે. આપણે સરળ જીવન જીવવાનું ભૂલી ગયા છીએ, બીમારીમાં પણ રોમાંચ શોધીએ છીએ.
જો કે હું તેની ઉપયોગીતા દરેકને જણાવવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યો છું અને આજે તેના વિશે લખવાનું કારણ પણ આ જ છે, પરંતુ જ્યારે લોકો જાણીજોઈને ઘરે ઉગાડવામાં આવેલી આ કિંમતી દવાની અવગણના કરે છે ત્યારે દુઃખ થાય છે. જે આજે એવું ઘર છે કે જ્યાં બ્લડ ડિસઓર્ડર, ડાયાબિટીસ, કીડની, બ્લડ પ્રેશર, ત્વચા વગેરે જેવી બીજી કોઈ બીમારી નથી.
મારું અનુમાન છે કે આ રોગચાળાને લીધે આપણે બધાને કેટલું નુકસાન થયું છે અને તે કેટલું આગળ વધી શકે છે અથવા થવાનું છે જેવા વિષયો પર દિવસ-રાત ચર્ચા થઈ હશે, આ ચર્ચા હજી પણ ઓમિક્રોન વિશે ચાલે છે પરંતુ એક વાત મારા પર પ્રહાર કરે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન તે ઘૂંટતો રહ્યો કે આપણા પોતાના ઘરોમાં રોગના જોખમ સામે લડવા માટે પૂરતા સાધનો હોવા છતાં, આપણે ન તો તેનું મૂલ્ય સમજી શક્યા અને ન અપનાવ્યા.
આપણા બ્રજમાં એક કહેવત છે કે ‘ઘર કા જોગી જોગના, અંગોં કા સિદ્ધ’ એટલે ઘરના યોગી (જ્ઞાની)નું જ્ઞાન શૂન્ય કરી બીજાનું જ્ઞાન માથે લેવું, હવે ત્યાગ કરવો પડશે.
મેં તેને લેવાની માત્ર એક જ રીત અજમાવી છે અને તે ઉપરોક્ત ઘણા રોગો માટે યોગ્ય છે. તેથી, જો તમે ગિલોયની વેલો જુઓ (આજકાલ ઠંડીને કારણે સુકાઈ જાય છે અને સુકાઈ ગયેલા પાંદડા નથી), તો તેનો લાભ લેવાનું ચૂકશો નહીં.
મેળવવાની સૌથી સરળ રીત—(વ્યક્તિ દીઠ)
ગિલોય વેલાના દાંડીની વચ્ચેની આંગળીના બરાબર નાના ટુકડા કરો અને તેને સારી રીતે પીસી લો (આદુની જેમ), હવે એક ગ્લાસ પાણીમાં વ્યક્તિ દીઠ બે ટુકડા ધીમા તાપે ઉકાળો, જ્યારે પાણી અડધુ થઈ જાય, એટલે કે, જો તે અડધો ગ્લાસ બની જાય, તો પછી તેને દિવસમાં બે વાર લો, એટલે કે, એક સમયે લગભગ એક ક્વાર્ટર કપ લો. સવારે ખાલી પેટે અને રાત્રે સૂતી વખતે ઈચ્છો તો થોડું સાદું પાણી નાખો જેથી તેમાં રહેલ કડવાશ ઓછી રહે.
બીજી એક વાત એ છે કે તેનું શુદ્ધ સ્વરૂપમાં સેવન વધુ ફાયદાકારક છે અને ગોળીઓ કે વટીના રૂપમાં નહીં :::
આ સાથે જો તમે સામાન્ય યોગના આસનો કરશો તો તમને સારી ઊંઘ આવશે.
