કોન્ડોમનું નામ સાંભળતા જ આપણા મગજમાં કયું ચિત્ર આવે છે? કેટલીક શૃંગારિક જાહેરાતો, જેને આપણી સંસ્કૃતિ અને ‘સંસ્કારી’ સમાજમાં અભદ્રતા અને ખોટી બાબતોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે માનવામાં આવે છે. વર્ષ 2017 થી, સરકારે સવારે 10 થી સાંજના 6 વાગ્યા સુધી આ જાહેરાતો પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ પ્રકારની જાહેરાતો અને તેના પર લેવાયેલા પગલાં ગર્ભનિરોધકની પદ્ધતિઓ વિશેના આપણા વિચારોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. વાસ્તવમાં, આજે પણ આપણે બંધ દરવાજા પાછળ ગુપ્ત રીતે સેક્સ અને ગર્ભનિરોધકની પદ્ધતિઓ વિશે વાત કરવાનું પસંદ કરીએ છીએ. ખુલ્લેઆમ વાત કરવી એ આપણી સામાજિક માન્યતાઓ વિરુદ્ધ છે. ભારતના પુરુષ પ્રધાન સમાજમાં કોઈ મહિલા માટે કોન્ડોમની કંપની શરુ કરવી લોઢાના ચણા ચાવવા જેવું કપરુ કામ છે પરંતુ દિલ્હીની 26 વર્ષીય અરુણા ચાવલાએ મહા કપરુ લાગતું આ કામ શક્ય કરી દેખાડ્યું છે અને પુરુષ પ્રધાન સમાજમાં એક મોટો દાખલો બેસાડ્યો છે.કોન્ડોમ બિઝનેસ એક ક્ષેત્ર કે જેને ‘પુરુષ પ્રધાન ક્ષેત્ર ગણવામાં આવી રહ્યાં છે.
આજે સેક્સ, કોન્ડોમ અને ગર્ભનિરોધકની પદ્ધતિઓ વિશે મોટાભાગે બંધ દરવાજા પાછળ ગુપ્ત રીતે વાત કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો કોઈ મહિલા કોન્ડોમના વ્યવસાયમાં પ્રવેશ કરે છે, તો તે ઘણા લોકો માટે આશ્ચર્યજનક છે. આ પુરૂષ પ્રભુત્વ ધરાવતા ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવું એ સરળ કાર્ય નથી, પરંતુ ભારતમાં કેટલીક મહિલા ઉદ્યોગસાહસિકો છે જેઓ માત્ર કોન્ડોમ અને સેક્સ ઉત્પાદનોના વ્યવસાયમાં જ પ્રવેશી નથી પરંતુ સફળતા પણ હાંસલ કરી રહી છે.
આમાંથી એક છે સલાડ કોન્ડોમના સ્થાપક અરુણા ચાવલા. અરુણા ચાવલાએ પોતાના કરિયરની શરૂઆત વકીલ તરીકે કરી હતી. ચાવલાએ 2013 થી 2018 સુધી ક્રાઈસ્ટ યુનિવર્સિટી, બેંગ્લોરમાંથી કાયદાનો અભ્યાસ કર્યો અને ત્યારબાદ થોડો સમય આર્ટ અને ફેશન વકીલ તરીકે કામ કર્યું. ચાવલાએ જોયું કે ભારતમાં માત્ર 5.6% લોકો કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરે છે. જ્યારે ગર્ભનિરોધકની આ પદ્ધતિ બજારમાં એકદમ સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે.
તેણે પૂરા બે મહિના સુધી આ વિશે સંશોધન કર્યું અને તેને ખબર પડી કે કોન્ડોમના ઓછા ઉપયોગનું કારણ પૈસા કે ઉપલબ્ધતા નથી, પરંતુ કોન્ડોમ વિશે સામાજિક સ્વીકૃતિનો અભાવ છે. પોતાના સંશોધન દરમિયાન તેણે દેશભરની કોન્ડોમ બનાવતી કંપનીઓનો સંપર્ક કરવાનું શરૂ કર્યું.અરુણાને સમજાયું કે આજે પણ મેડિકલ સ્ટોરમાંથી કોન્ડોમ ખરીદવા કેટલું અસહજ કામ ગણાય છે. પછી ખરીદનાર સ્ત્રી હોય કે પુરુષ. આવી સ્થિતિમાં જો લોકોને કોન્ડોમ માટે ઓનલાઈન શોપિંગની સુવિધા મળે તો કોન્ડોમ ખરીદવું સરળ થઈ જશે. આ વિચાર સાથે તેને સલાડ શરૂ કરવાનો વિચાર આવ્યો.
જૂન 2020માં અરુણાએ તેનું સ્ટાર્ટઅપ ‘સલાડ’ લોન્ચ કર્યું.અરુણાનું આ સ્ટાર્ટઅપ શાકાહારી, બિન-ઝેરી અને ઈકો-ફ્રેન્ડલી કોન્ડોમ ઓનલાઈન પૂરું પાડે છે. આ કુદરતી લેટેક્સમાંથી બનાવવામાં આવે છે. તેમની પાસે કોઈ ગંધ નથી અને રિસાયકલ કરી શકાય તેવા પેકેજિંગ સાથે આવે છે. સલાડના ઉત્પાદનો ખરીદનારાઓમાં 52% મહિલાઓ છે. સલાડ કોન્ડોમનું પેકેજિંગ બ્રાઈટ કલર્સ અને વીડિયો ગેમ જેવી ડિઝાઈનમાં રાખવામાં આવ્યું છે.
જેથી કરીને જો કોઈ તેને ક્યાંક રાખેલ જુએ તો તે કાર્ડના પેકેટ જેવું લાગે અને લોકોને અગવડતા ન પડે.જાતીય સુખાકારીના ક્ષેત્રમાં, મહિલા સાહસિકોના માર્ગમાં અવરોધો ન હોવા જોઈએ, આવું ન થઈ શકે. જ્યારે સલાડ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું, ત્યારે બ્રાન્ડ અને અરુણાના સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સ અશ્લીલ સંદેશાઓ અને અશ્લીલ ફોટાઓથી છલકાઈ ગયા હતા. આ કારણે અરુણાએ સોશિયલ મીડિયા પરથી તેના તમામ ફોટા ડિલીટ કરવા પડ્યા હતા.
ભારત ટોચના કોન્ડોમ ઉત્પાદકોમાંનું એક હોવા છતાં, અરુણાને તેની બ્રાન્ડ માટે ઉત્પાદક શોધવામાં ઘણી મુશ્કેલી પડી હતી. આનું કારણ એ છે કે ત્યાં મહિલાઓની આગેવાની હેઠળનું કોઈ ઉત્પાદન એકમ નથી. જ્યારે ચાવલાએ કોન્ડોમ ઉત્પાદકોનો સંપર્ક કર્યો ત્યારે ઘણા તેમની સાથે વાત કરવા માંગતા ન હતા. એક વાત તે સતત સાંભળતી હતી, તમે અમને તમારા પતિ કે પિતા સાથે વાત કરવા કેમ નથી કરાવતા? અમે મહિલાઓ સાથે આ બાબતો વિશે વાત કરવા માંગતા નથી.
છેવટે, અરુણાની શોધ જાન્યુઆરી 2021 માં પૂર્ણ થઈ.અરુણા ચાવલા કહે છે કે કોન્ડોમ માત્ર પુરૂષોના આનંદ માટે નથી, તે બંને પાર્ટનર માટે છે અને સેક્સ અશ્લીલ હોવું જરૂરી નથી. અમે સ્વાસ્થ્ય પ્રથમ અભિગમ સાથે જઈએ છીએ અને અમારું ધ્યાન સુરક્ષિત સેક્સ પર છે. ‘સલાડ’ના પેકેજિંગ પર એક QR કોડ છે, જે સ્કેન કરવામાં આવશે અને તમને વેબસાઇટના તે ભાગમાં લઈ જવામાં આવશે જેમાં પ્રોડક્ટ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી હશે.
ઉદાહરણ તરીકે, કોન્ડોમ બનાવવા માટે કઈ સામગ્રીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે? શા માટે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, તેના ફાયદા શું છે વગેરે. સલાડ લોન્ચ કરતા પહેલા ચાવલાએ પોતાની બ્રાન્ડ માટે માઉથ માર્કેટિંગ શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો હતો. મિત્રો અને સંબંધીઓમાં નમૂનાઓનું વિતરણ કર્યું અને સેક્સ એજ્યુકેશન પર ક્લબહાઉસ સત્રો શરૂ કર્યા. સિંગલ્સ માટે પણ આયોજિત પાર્ટીઓ. તેણે તેની જાહેરાતો પાછળ પૈસા ખર્ચ્યા ન હતા. કોન્ડોમ તેની વેબસાઈટ દ્વારા સમગ્ર ભારતમાં પહોંચાડવામાં આવે છે.
