આગામી વર્ષે યોજાનારી લોકસભાની ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને કેન્દ્ર સરકારે આજે મોંઘવારી પર અંકુશ મેળવવા અનેક મહત્વના નિર્ણયો લીધા છે. તેમાં ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ તેમજ ઘઉંના સંગ્રહને રોકવા માટે સંગ્રહ મર્યાદામાં ઘટાડો કરવાનો સમાવેશ થાય છે.
સ્થાનિક બજારમાં પીળા વટાણાની ઉપલબ્ધતા વધારવા માટે, કેન્દ્રએ તેની આયાત પર લાદવામાં આવેલ 50 ટકા મૂળભૂત કસ્ટમ્સ ડ્યુટી અને કૃષિ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ડેવલપમેન્ટ સેસને સંપૂર્ણપણે પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ નિર્ણય 8 ડિસેમ્બર, 2023 થી અમલી માનવામાં આવશે અને 31 માર્ચ, 2024 સુધી અમલમાં રહેશે. બીજી તરફ, રાઇસ બ્રાન ઓઇલ કેકની નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ પણ 31 માર્ચ, 2024 સુધી લંબાવવામાં આવ્યો છે.
ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ
કેન્દ્ર સરકારે 31 માર્ચ 2024 સુધી તાત્કાલિક અસરથી ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. જો કે, આ પ્રતિબંધની સૂચના પહેલા જે નિકાસકારોની ડુંગળી લોડ કરવામાં આવી છે તેમને નિકાસ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. આ ડુંગળી આવતા વર્ષે 5 જાન્યુઆરી સુધી નિકાસ કરી શકાશે.
ડુંગળીના નિકાસ પર પ્રતિબંધની જાહેરાત થયા બાદ ડુંગળીના ખેડૂતોએ શુક્રવારે મહારાષ્ટ્રના નાસિકમાં મુંબઈ આગ્રા હાઈવેને ત્રણ સ્થળોએ બ્લોક કરી દીધો હતો અને જિલ્લાના જથ્થાબંધ બજારમાં ડુંગળીની હરાજી અટકાવી દીધી હતી. ખેડૂતોનું કહેવું છે કે નિકાસ પર પ્રતિબંધથી તેમને નુકસાન થશે.
દરમિયાન, ચાલુ નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ છ મહિનામાં દેશમાંથી ડુંગળીની નિકાસમાં લગભગ 10 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો છે. APEDA પાસેથી મળેલા આંકડા અનુસાર, વર્ષ 2023-24ના એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બરના સમયગાળામાં 13.10 લાખ ટન ડુંગળીની નિકાસ કરવામાં આવી છે, જ્યારે અગાઉના સમાન સમયગાળામાં આ આંકડો 11.92 લાખ ટન હતો.
વિક્રેતાઓ ઓછા ઘઉં રાખી શકશે
સરકારે શુક્રવારે જથ્થાબંધ વેપારીઓ, છૂટક વિક્રેતાઓ, મોટા છૂટક વિક્રેતાઓ અને પ્રોસેસિંગ કંપનીઓ માટે ઘઉંના સંગ્રહને રોકવા અને ભાવને અંકુશમાં રાખવા માટે તાત્કાલિક અસરથી ઘઉંના સ્ટોક રાખવાના ધોરણોને કડક બનાવ્યા છે.
કેન્દ્રીય ખાદ્ય સચિવ સંજીવ ચોપરાએ પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે વેપારીઓ અને જથ્થાબંધ વેપારીઓ માટે ઘઉંના સંગ્રહની મર્યાદા 2,000 ટનથી ઘટાડીને 1,000 ટન કરવામાં આવી છે. દરેક રિટેલર માટે સંગ્રહ મર્યાદા 10 ટનને બદલે 5 ટન હશે, મોટા રિટેલરો પાસે દરેક ડેપો માટે 5 ટન હશે અને તેમના તમામ ડેપો માટે કુલ 1,000 ટનની મર્યાદા હશે. ઘઉં પ્રોસેસિંગ કંપનીઓ નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના બાકીના મહિનાઓના પ્રમાણમાં માસિક સ્થાપિત ક્ષમતાના 70 ટકા રાખી શકે છે.
વેપારીઓને તેમના સ્ટોકને સુધારેલી મર્યાદા સુધી ઘટાડવા માટે 30 દિવસનો સમય આપવામાં આવશે. દરમિયાન, ખાદ્ય સચિવ ચોપરાએ જણાવ્યું હતું કે એફસીઆઈએ અત્યાર સુધીમાં સાપ્તાહિક ઈ-ઓક્શન દ્વારા બલ્ક ગ્રાહકોને 44.6 લાખ ટન ઘઉંનું વેચાણ કર્યું છે. જરૂરિયાતના આધારે જાન્યુઆરી-માર્ચ 2024ના સમયગાળામાં OMSS હેઠળ વધારાના 25 લાખ ટન ઘઉંનું વેચાણ કરી શકાય છે.
FCI દ્વારા ઈ-ઓક્શન દ્વારા સાપ્તાહિક વેચાતા ઘઉંનો જથ્થો તાત્કાલિક અસરથી 3 લાખ ટનથી વધારીને 4 લાખ ટન કરવામાં આવ્યો છે.
‘ભારત અટ્ટા’ બ્રાન્ડ હેઠળ સબસિડીવાળા દરે ઘઉંના લોટના વેચાણ અંગે સચિવે જણાવ્યું હતું કે આવતા વર્ષના જાન્યુઆરીના અંત સુધીમાં જથ્થો 2.5 લાખ ટનથી વધારીને 4 લાખ ટન કરવામાં આવ્યો છે.
પ્રથમ પ્રકાશિત – ડિસેમ્બર 8, 2023 | 9:44 PM IST
