ખેતપેદાશ બજારમાં ડાંગરનું વેચાણ કરતા ખેડૂતોને મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. છત્તીસગઢ રાજ્ય સરકારે બજારમાં ડાંગર વેચવા પર ટેક્સ છૂટ આપવાનું બંધ કર્યા પછી ડાંગરના ભાવમાં ઘટાડો થયો છે. આ મુક્તિ 12 જુલાઈના રોજ સમાપ્ત થઈ ગઈ હતી, અને સરકારે તેને વધુ લંબાવ્યું ન હોવાથી, ખેડૂતોએ હવે કૃષિ ઉપજ મંડીમાં તેમના ડાંગરનું વેચાણ કરવા પર પરોક્ષ મંડી ટેક્સ ચૂકવવો પડશે.
5.20 રૂપિયા મંડી ફી ખેડૂતો માટે માથાનો દુખાવો બની રહી છે
છત્તીસગઢ સરકાર મંડી ટેક્સ તરીકે ઓળખાતી બજાર ફી વસૂલે છે, જેમાં મંડી ફી, ખેડૂત કલ્યાણ સેસ અને અન્ય કર જેવા વિવિધ ચાર્જનો સમાવેશ થાય છે. અગાઉ વેપારીઓને 2 રૂપિયા મંડી ટેક્સ ભરવો પડતો હતો. જો કે ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં સરકારે નિયમોમાં ફેરફાર કરીને ટેક્સ વધારીને રૂ. 5.20 કર્યો હતો.
વેપારીઓના વિરોધને કારણે સરકારે તેમને આ ઊંચા ટેક્સમાંથી મુક્તિ આપી હતી. પરંતુ આ મુક્તિ 12 જુલાઈના રોજ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે, જેનો અર્થ છે કે હવે વેપારીઓએ ફરીથી 5.20 રૂપિયાની સંપૂર્ણ ટેક્સ રકમ ચૂકવવી પડશે.
લણણીની મોસમ દરમિયાન, છત્તીસગઢમાં ખેડૂતો પ્રથમ તેમના ડાંગરને સીધા રાજ્યની માલિકીની પ્રાથમિક સહકારી મંડળીને વેચે છે. રાજ્ય સરકાર લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) પર ખેડૂતો પાસેથી ડાંગરની ખરીદી કરે છે. ગત ખરીફ સિઝનમાં સરકારે છત્તીસગઢના ખેડૂતો પાસેથી કુલ 10.7 મિલિયન ટન ડાંગરની ખરીદી કરી હતી.
અગાઉની નીતિ હેઠળ, ખેડૂતોને એકર દીઠ માત્ર 15 ક્વિન્ટલ ડાંગર રાજ્યની માલિકીની સહકારીને વેચવાની છૂટ હતી. જોકે, મુખ્યમંત્રી ભૂપેશ બઘેલે તાજેતરમાં આ મર્યાદા વધારીને 20 ક્વિન્ટલ પ્રતિ એકર કરી છે. આ મર્યાદાથી આગળની કોઈપણ વધારાની પેદાશ ખેડૂતો દ્વારા કૃષિ ઉપજ મંડીમાં વેપારીઓને વેચી શકાય છે.
મંડી ટેક્સના અમલને કારણે વેપારીઓએ ખેડૂતોને અપાતા ભાવમાં ઘટાડો કર્યો છે. આનું કારણ એ છે કે તેઓ ખેડૂતો પાસેથી ખરીદે છે તે પ્રત્યેક 100 રૂપિયા પર 5 રૂપિયા ટેક્સ ચૂકવવો પડે છે. આ ટેક્સના ભારણને કારણે વેપારીઓ ખેડૂતોને ઓછા ભાવ આપી રહ્યા છે.
ભાજપના ધારાસભ્ય અને પૂર્વ મંત્રી બ્રિજમોહન અગ્રવાલે કહ્યું કે સરકાર દ્વારા મંડી ફી વસૂલવાને કારણે બજારમાં ડાંગરના ભાવમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.
