નાણાકીય વર્ષ 2022-23ના છેલ્લા દિવસે સોનું 60 હજારનું થઈ ગયું, તો 2023-24ની સવાર બિઝનેસના નવા માપદંડ લઈને આવી રહી છે. એટલે કે 1 એપ્રિલથી ગોલ્ડ હોલમાર્કિંગ ફરજિયાત બની જશે.
જ્વેલરીના વેચાણ માટે 6 અંકનો આલ્ફા ન્યુમેરિક HUID ફરજિયાત બનાવાયો છે. જોકે, સ્ટોક જાહેર કરી ચૂકેલા જ્વેલર્સને થોડી છૂટ આપવામાં આવી છે. આ સાથે, સોનામાં અઘોષિત રોકાણને રોકવા માટે, રોકડ મર્યાદા ઘટાડીને 50,000 રૂપિયા કરવામાં આવી હતી.
1 એપ્રિલથી, હોલમાર્ક વિનાનું ભૌતિક સોનું ઉપલબ્ધ થશે નહીં અને કોઈપણ દુકાનદાર હોલમાર્ક વિના સોનું વેચી શકશે નહીં. બુલિયન બિઝનેસમાં સોનાનું ધોરણ નક્કી કરતી ભારત સરકારની સંસ્થા બ્યુરો ઑફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) એ પહેલેથી જ જ્વેલર્સને આપી દીધી હતી.
1 એપ્રિલથી નવા હોલમાર્કિંગ નિયમો મુજબ, 288 જિલ્લામાં કાર્યરત તમામ જ્વેલર્સ અને અન્ય જિલ્લાઓમાં BIS નોંધાયેલા જ્વેલર્સે તેમની દુકાનમાં માત્ર HUID જ્વેલરી રાખવાની જરૂર છે. HUID વિના ઝવેરાતના પ્રદર્શન અને વેચાણની પરવાનગી નથી. સરકાર માત્ર એવા જ જ્વેલર્સને 60-90 દિવસનું એક્સટેન્શન આપવાનું વિચારી રહી છે જેમણે ઓગસ્ટ 2021 પહેલા જૂનો સ્ટોક જાહેર કર્યો છે. બે ગ્રામથી ઓછા વજનની જ્વેલરી અને અધૂરા દાગીનામાં HUID હોવું જરૂરી નથી.
ઈન્ડિયન બુલિયન એન્ડ જ્વેલર્સ એસોસિએશન (IBJA)ના પ્રમુખ સુરેન્દ્ર મહેતાનું કહેવું છે કે સરકારના આ પગલાથી જ્વેલર્સના બિઝનેસમાં પારદર્શિતા આવશે. દેશના 288 જિલ્લાઓમાં હોલમાર્ક કેન્દ્રો કાર્યરત છે. જે જિલ્લાઓમાં કેન્દ્રો નથી તેઓ પડોશી જિલ્લાઓમાંથી તેમની જ્વેલરી હોલમાર્ક કરાવી શકે છે કારણ કે હવે હોલમાર્ક વિના જ્વેલરી વેચવી ગેરકાયદેસર હશે.
એસોસિએશન સરકારના આ પગલાને સંપૂર્ણ સમર્થન આપે છે. મુંબઈ જ્વેલર્સ એસોસિએશનના સેક્રેટરી કુમાર જૈન કહે છે કે જ્વેલર્સ સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર છે, મોટા શહેરોના મોટા ભાગના પ્રતિષ્ઠિત જ્વેલર્સ પહેલેથી જ હોલમાર્કવાળી જ્વેલરી વેચતા હતા, પરંતુ 1 એપ્રિલથી તેમાં થોડો ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો.
સોનાના દાગીનાના હોલમાર્કિંગમાં ફેરફાર અંગે કુમાર કહે છે કે પહેલા ચાર અંકનું હોલમાર્કિંગ હતું, હવે તે છ અંકનું થશે. ખરેખર સરકાર એ જાણવા માંગે છે કે સોનું ક્યાંથી આવ્યું અને ક્યાં ગયું.
BIS ધોરણો મુજબ સોનામાં હોલમાર્કિંગ ફરજિયાત છે. જો જ્વેલરીના ટુકડા પર હોલમાર્કિંગ હોય તો તેનો અર્થ એ છે કે તે શુદ્ધ છે. હોલમાર્કિંગ માર્કસ કેરેટ અને શુદ્ધતા અનુસાર મૂકવામાં આવે છે. જેમ કે 22K916 (91.6 ટકા શુદ્ધતા સાથે 22 કેરેટ સોનું), 18K750 (75 ટકા શુદ્ધતા સાથે 18 કેરેટ સોનું) વગેરે. એટલે કે, કોઈ દુકાનદાર તમને ઓછા કેરેટના દાગીનાને શુદ્ધ સોનું કહીને વેચી શકશે નહીં.
જૂના દાગીના અંગે મહેતા કહે છે કે જો તમારી પાસે જૂના સોનાના દાગીના હોય, જે હોલમાર્ક વગરના હોય, તો તમને તે દિવસે સોનાના ભાવ પ્રમાણે રેટ મળશે. પરંતુ દુકાનદાર તે સોનાનો ઉપયોગ કરી શકશે નહીં જ્યાં સુધી તે તેને ઓગળે અને હોલમાર્ક સાથે નવી ડિઝાઇન ન બનાવે. આ સાથે જ સરકારે મની લોન્ડરિંગ પર પણ કડકાઈ કરી છે.
હવે જો કોઈ વ્યક્તિ 50,000 રૂપિયાથી વધુ રોકડમાં સોનું ખરીદે છે, તો તેણે તેની સાથે તેની ઓળખ જાહેર કરવી પડશે. 49,999 રૂપિયાથી વધુનું સોનું રોકડમાં ખરીદવા માટે, ગ્રાહકે તેની કોઈપણ ઓળખ – આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડ, પાસપોર્ટ અથવા રેશન કાર્ડની ફોટોકોપી આપવી પડશે. જો કોઈ ગ્રાહક વર્ષમાં ઘણી વખત સોનું ખરીદે છે, જેની કુલ રકમ 10 લાખ કે તેથી વધુ છે, તો જ્વેલર્સે આવકવેરા વિભાગને જાણ કરવી પડશે.
સરકાર જ્વેલર્સના બિઝનેસમાં ફેરફારને ભવિષ્યની તૈયારી તરીકે જણાવી રહી છે. BISના વડા પ્રમોદ કુમાર તિવારીએ ભૂતકાળમાં કહ્યું હતું કે BIS બ્લોકચેન જેવી ઉભરતી તકનીકો માટે ધોરણો તૈયાર કરી રહ્યું છે. દેશમાં વેપાર કરવાની સરળતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ધોરણો તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યા છે. રાષ્ટ્રીય ધોરણો આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણો સાથે સંકલિત કરવામાં આવી રહ્યા છે જેથી આપણો બાહ્ય વેપાર કોઈપણ અવરોધ વિના ચાલુ રહે.
