UPI પેમેન્ટ સિસ્ટમ માટે જરૂરી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને ફાઇનાન્સ કરવા અને તેની નાણાકીય સદ્ધરતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે સરકાર આવા વ્યવહારો પર 0.3 ટકાની સમાન ડિજિટલ ચુકવણી સુવિધા ફી વસૂલવાનું વિચારી શકે છે.
ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી (IIT)-બોમ્બેએ એક અભ્યાસમાં આ સૂચન કર્યું છે. ‘PPI આધારિત UPI પેમેન્ટ્સ માટેના ચાર્જીસ – ધ ડિસેપ્શન’ શીર્ષકવાળા અભ્યાસમાં જણાવાયું છે કે 0.3 ટકા સુવિધા ફી 2023-24માં આશરે રૂ. 5,000 કરોડ એકત્ર કરી શકે છે.
વેપારીઓ દ્વારા મેળવેલી ચૂકવણીઓ પર સીધી રીતે UPI દ્વારા પણ શુલ્ક વસૂલવો જોઈએ નહીં, એક અભ્યાસ કહે છે કે જે નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) ના મોબાઈલ વોલેટ્સ અથવા પ્રીપેડ ઈ-વોલેટ દ્વારા ચૂકવણી પર એક્સચેન્જ ફી વસૂલવાના નિર્ણયની અસરનું વિશ્લેષણ કરે છે.
NPCI એ 1 એપ્રિલ, 2023 થી UPI દ્વારા ચુકવણી કરતા વેપારીઓ માટે ચુકવણીની રકમના 1.1 ટકા ‘ઇન્ટરચાર્જ’ ફી કાપવાની જોગવાઈ રજૂ કરી છે. આ પ્રીપેડ વોલેટ આધારિત UPI વ્યવહારો માટે લાગુ થશે.
હાલના કાયદા હેઠળ, UPI નું સંચાલન કરતી કોઈપણ બેંક અથવા પ્રદાતા UPI દ્વારા ચૂકવણી કરતી અથવા પ્રાપ્ત કરનાર કોઈપણ વ્યક્તિ પર પ્રત્યક્ષ કે આડકતરી રીતે કોઈપણ શુલ્ક વસૂલી શકતી નથી. જો કે, અનેક પ્રસંગોએ બેંકો અને સિસ્ટમ પ્રોવાઈડર્સે UPI કાયદાનું પોતાની રીતે અર્થઘટન કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
