Table of Contents
મેરીટાઇમ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર: ભારતીય અર્થતંત્રને પાંચ ટ્રિલિયન (પાંચ હજાર અબજ) ડોલરની અર્થવ્યવસ્થા બનવાના લક્ષ્ય સુધી પહોંચવામાં મદદ કરવામાં દરિયાઈ વેપાર મહત્વની ભૂમિકા ભજવી શકે છે. આ માટે મેરીટાઈમ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર મજબૂત કરવું જરૂરી છે. દરિયાઈ વેપાર અને શિપિંગ ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલા વ્યાપાર અને સુરક્ષા નિષ્ણાતો માને છે કે ભારતમાં જે ઝડપે દરિયાઈ અને તટીય ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર મજબૂત થઈ રહ્યું છે તે વિશ્વ માટે એક ઉદાહરણ છે અને દેશની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત બનાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.
ભારતનું શિપબિલ્ડિંગ માર્કેટ 2028 સુધીમાં $8.7 બિલિયનનું થશે
સાડા સાત હજાર કિલોમીટરથી વધુનો વ્યાપક દરિયાકિનારો ધરાવતું ભારતનું દરિયાઈ વેપાર અને શિપિંગ ક્ષેત્ર નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી રહ્યું છે અને પાંચ ટ્રિલિયન (પાંચ હજાર અબજ) ડૉલરની અર્થવ્યવસ્થાના લક્ષ્ય સુધી પહોંચવામાં મોટો ફાળો આપશે. જો કે, યોગ અને કુશળ ખલાસીઓની અછત છે. મુંબઈમાં આયોજિત INMEX SMM ઈન્ડિયાની 13મી આવૃત્તિમાં ભાગ લેનારા નિષ્ણાતો માને છે કે ગ્રીન ટેક્નોલોજી, ડિજિટલાઈઝેશન અને ઓટોમેશનને અપનાવવાની સાથે ભારતના શિપબિલ્ડિંગ માર્કેટને કારણે આ સેક્ટર 2028 સુધીમાં $8.7 બિલિયનના આંકડા સુધી પહોંચી જશે.
ફિલિપાઇન્સ પછી ભારત વિશ્વમાં પ્રશિક્ષિત નાવિકોનો બીજો સૌથી મોટો સપ્લાયર છે.
INMEX SMM ઇન્ડિયાની આયોજક સમિતિના અધ્યક્ષ સબ્યસાચી હઝરાએ જણાવ્યું હતું કે, ફિલિપાઇન્સ પછી ભારત વિશ્વમાં પ્રશિક્ષિત નાવિકોનો બીજો સૌથી મોટો સપ્લાયર છે. હઝરાએ જણાવ્યું હતું કે વૈશ્વિક દરિયાઈ માનવશક્તિના વર્તમાન યોગદાનને 9 ટકા વધારીને 20 ટકા કરી શકાય છે. શિપિંગ એ પરિવહનનું સૌથી વ્યવહારુ અને ખર્ચ-અસરકારક માધ્યમ છે, જે વૈશ્વિક વેપારમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપે છે અને કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડે છે.
ભારતનું શિપિંગ ક્ષેત્ર અંદાજિત 9 ટકાના દરે વૃદ્ધિ કરી રહ્યું છે.
કેન્દ્રીય બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગ મંત્રાલય સાથે જોડાયેલા ડાયરેક્ટોરેટ જનરલ ઑફ શિપિંગ શ્યામ જગન્નાથને જણાવ્યું હતું કે ભારતનું શિપિંગ ક્ષેત્ર 9 ટકાના અંદાજિત વૃદ્ધિ દર સાથે 2047 સુધીમાં $20 ટ્રિલિયન GDP હાંસલ કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે. તાજેતરની સિદ્ધિઓમાં મુખ્ય બંદરોની ક્ષમતા બમણી કરવી, જળમાર્ગોનો વિકાસ, ક્રુઝ મુસાફરો અને નાવિકોની સંખ્યામાં વધારો, સૌર ઉર્જાનું વિસ્તરણ અને દીવાદાંડી પર્યટનનો સમાવેશ થાય છે.
સાગરમાલા અને ડિજિટલાઈઝેશન જેવી પહેલ વેગ પકડી રહી છે
સાગરમાલા અને ડિજિટલાઈઝેશન જેવી પહેલને કારણે આ પરિવર્તન વેગ પકડી રહ્યું છે. જ્યારે સ્વચ્છ સાગર પોર્ટલના પર્યાવરણીય ડેટાની વાત આવે છે, ત્યારે ટકાઉપણું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ ક્ષેત્રે બંદરની ક્ષમતાને ચાર ગણી કરવાની, સ્વચ્છ ઊર્જા બળતણ હબ બનાવવા, ક્રુઝ પ્રવાસન, શિપબિલ્ડીંગ અને રિસાયક્લિંગ નેતૃત્વ અને 5,000 કિમી પ્રાદેશિક જળમાર્ગ ગ્રીડ વિકસાવવાનું વિઝન નક્કી કર્યું છે.
ભારત વિશ્વના સૌથી ઝડપથી વિકસતા દરિયાઈ બજારોમાંનું એક છે
ભારતમાં ઈન્ફોર્મા માર્કેટ્સના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર યોગેશ મુદ્રાસે જણાવ્યું હતું કે આ ક્ષેત્ર ભારતના વેપાર મૂલ્યમાં 70 ટકા યોગદાન આપે છે. તે વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ભારત વિશ્વના સૌથી ઝડપથી વિકસતા દરિયાઈ બજારોમાંનું એક છે. આ ક્ષેત્રને મજબૂત કરવા માટે, ભારતને બંદરોના અપગ્રેડેશનમાં, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સુધારણામાં રોકાણની જરૂર છે જેથી આ બંદરો સરળતાથી મોટા જહાજોને હેન્ડલ કરી શકે અને કાર્ગો વોલ્યુમમાં વધારો કરી શકે.
સરકારે રૂ. 2,218.74 કરોડ ફાળવ્યા
સરકારે નાણાંકીય વર્ષ 2023-24માં બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગ મંત્રાલયને રૂ. 2,218.74 કરોડ ફાળવ્યા છે અને ગ્રીન શિપિંગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પ્રોજેક્ટના કુલ ખર્ચના 30 ટકાની નાણાકીય સહાય પૂરી પાડી રહી છે. આ ઉપરાંત, ભારત વિશ્વ સ્તરીય ભાગીદારી સાથે પોર્ટ ડેવલપમેન્ટ પ્રોજેક્ટ્સ માટે 100 ટકા વિદેશી સીધા રોકાણ (FDI)ને મંજૂરી આપે છે. આવી સ્થિતિમાં, વિદેશી રોકાણ કાર્યક્ષમતા વધારીને અને શિપિંગ સમય ઘટાડીને આંતરરાષ્ટ્રીય વેપારમાં સુધારો કરી શકે છે.
6,000 થી વધુ નોંધાયેલા વેપારી પ્રતિનિધિઓ ભાગ લેશે
હેમ્બર્ગ મેસેના સહયોગથી ભારતમાં ઈન્ફોર્મા માર્કેટ્સ દ્વારા આયોજિત, ત્રણ દિવસીય આ કાર્યક્રમમાં 80 વિદેશી પ્રદર્શકો સાથે ભારત અને દક્ષિણ એશિયાના 250 થી વધુ પ્રદર્શકોએ હાજરી આપી હતી. મેરીટાઇમ ફેસિલિટી ડેવલપમેન્ટ, ટેક્નોલોજી અને ઇન્ફોર્મેશન શેરિંગ અને ઇનોવેશન પર સેમિનાર પણ યોજાશે. પ્રદર્શન અને સેમિનારમાં 6,000 થી વધુ નોંધાયેલા ટ્રેડ ડેલિગેટ્સ ભાગ લે તેવી અપેક્ષા છે.
પ્રથમ પ્રકાશિત : ઓક્ટોબર 6, 2023 | 7:06 PM IST