મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સે FY2023માં સ્ટોક્સમાં રૂ. 1.73 લાખ કરોડનું રોકાણ કર્યું છે. ફંડ્સમાંથી આ રોકાણ ત્યારે આવ્યું જ્યારે ભારતીય શેરબજારની હાલત ખરાબ હતી અને વિદેશી રોકાણકારો ઝડપથી વેચવાલી કરી રહ્યા હતા. સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (સેબી) પાસે ઉપલબ્ધ ડેટા અનુસાર, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સે ગયા નાણાકીય વર્ષના 12માંથી 11 મહિનામાં શેરબજારમાં ચોખ્ખી ખરીદી કરી હતી.
વિદેશી સંસ્થાકીય રોકાણકારો (FII)એ ગયા નાણાકીય વર્ષમાં રૂ. 35,000 કરોડના શેર વેચ્યા હતા. FY22માં FII ચોખ્ખા વેચાણકર્તા હતા અને તેમણે બજારમાંથી રૂ. 1.4 લાખ કરોડથી વધુના શેર વેચ્યા હતા.
ઈન્ડિપેન્ડન્ટ માર્કેટ એનાલિસ્ટ અંબરીશ બલિગાએ જણાવ્યું હતું કે, “એફઆઈઆઈ ઝડપથી પાછી ખેંચી રહ્યા હતા ત્યારે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ દ્વારા કરાયેલા રોકાણને કારણે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં બજાર મજબૂત રહ્યું હતું. મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં મોટા ભાગના નાણાં રિટેલ રોકાણકારો પાસેથી આવે છે. તેથી, તરત જ પૈસા ઉપાડવાની શક્યતા ઓછી છે, જે બજારને સ્થિરતા અને શક્તિ આપે છે.
એકંદરે, સ્થાનિક સંસ્થાકીય રોકાણકારો (DII)એ FY23માં રૂ. 2.56 લાખ કરોડના શેર ખરીદ્યા હતા. મ્યુચ્યુઅલ ફંડ પણ DII હેઠળ આવે છે.
ઇક્વિનોમિક્સ રિસર્ચના સ્થાપક અને ચીફ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ઓફિસર ચોક્કલિંગમ કહે છે, “વિદેશી રોકાણકારો દ્વારા ભારે વેચવાલી હોવા છતાં, સ્થાનિક સ્ત્રોતોમાંથી સતત પ્રવાહને કારણે બજારમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો નથી. પરંતુ આપણે એ પણ ન ભૂલવું જોઈએ કે આપણું બજાર સ્થાનિક રોકાણકારોની સરખામણીએ વિદેશી રોકાણકારો પાસેથી આવતા નાણાં પ્રત્યે વધુ સંવેદનશીલ છે. આ જ કારણ છે કે સ્થાનિક સંસ્થાકીય રોકાણકારો દ્વારા મોટા પ્રમાણમાં રોકાણ કર્યા પછી પણ બજારની કામગીરી નિસ્તેજ રહી.
નાણાકીય વર્ષ 2023માં શેરબજારમાંથી ભાગ્યે જ કોઈ વળતર મળ્યું છે. બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જ (BSE) નો સેન્સેક્સ અને નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ (NSE) નો નિફ્ટી લગભગ ફ્લેટ રહ્યો હતો. DII દ્વારા ભારે રોકાણ હોવા છતાં, વિશ્વવ્યાપી નીતિ દરમાં વધારો, રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ, ફુગાવો અને અદ્યતન અર્થતંત્રોમાં બેન્કિંગ કટોકટી જેવા પરિબળોએ શેરોની કામગીરીને અસર કરી હતી.
છેલ્લા નાણાકીય વર્ષમાં અનિશ્ચિતતા અને નબળા રોકાણકારોના સેન્ટિમેન્ટ હોવા છતાં રિટેલ રોકાણકારોએ સિસ્ટમેટિક ઇન્વેસ્ટમેન્ટ પ્લાન્સ (SIPs) દ્વારા રોકાણ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. પ્રથમ 11 મહિનામાં SIP દ્વારા કુલ રૂ. 1.40 લાખ કરોડનું રોકાણ આવ્યું હતું. આ નાણાકીય વર્ષ 2022 માં SIP દ્વારા કુલ રોકાણ કરતાં 14 ટકા વધુ હતું.
નુવામા વેલ્થના પ્રેસિડેન્ટ અને હેડ રાહુલ જૈન કહે છે, “બજારમાં રોકાણના વલણમાં પરિવર્તન આવ્યું છે. રોકાણકારો હવે માર્કેટમાં ટૂંકા ગાળાના બેટ્સ લેવામાં બહુ રસ ધરાવતા નથી. વધુને વધુ રોકાણકારો સમજી રહ્યા છે કે જંગી વળતર મેળવવા માટે શેરોમાં રોકાણ લાંબા સમય સુધી કરવું પડે છે. આ જ કારણ છે કે લોકો બેંક ડિપોઝીટ, ગોલ્ડ અને રિયલ એસ્ટેટને બદલે શેરમાં રોકાણ કરવાનું પસંદ કરી રહ્યા છે.
SIPમાંથી આવતી મોટાભાગની રકમ ઇક્વિટી સ્કીમ્સમાં જાય છે. આંકડા મુજબ, 10 માંથી માત્ર 1 SIP ડેટ સ્કીમમાં જાય છે.
