કેન્દ્ર દ્વારા ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધના વિરોધમાં વિપક્ષના ધારાસભ્યોએ નાગપુરના વિધાન ભવનમાં મહારાષ્ટ્ર સરકાર સામે વિરોધ પ્રદર્શન કર્યું.
કેન્દ્ર સરકારને આશા છે કે જાન્યુઆરી સુધીમાં ડુંગળીની કિંમત 40 રૂપિયા પ્રતિ કિલોથી પણ ઓછી થઈ જશે, જે હાલમાં સરેરાશ 57.02 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે.
બીજી તરફ, મહારાષ્ટ્રમાં વિરોધને કાબૂમાં લેવા માટે કેન્દ્રએ ખેડૂતો પાસેથી 2 લાખ ટન ડુંગળી ખરીદવાના પ્રયાસો તેજ કર્યા છે. સરકારે ગયા અઠવાડિયે ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધની જાહેરાત કરી હતી, જેની સામે ખેડૂતો વિરોધ કરી રહ્યા છે.
પૂર્વ કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શરદ પવારે ખેડૂતોને સમર્થન આપતાં કેન્દ્ર સરકાર પાસે નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ તાત્કાલિક ધોરણે ખતમ કરવાની માંગ કરી છે. મહારાષ્ટ્રના કેટલાક વિસ્તારોમાં ખેડૂતોએ રસ્તાઓ પણ બંધ કરી દીધા હતા.
મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદેએ આશ્વાસન આપ્યું છે કે ખેડૂતોને નુકસાન ન થાય તે માટે કંઈક ઉકેલ લાવવામાં આવશે. 2 લાખ ટન ડુંગળીના સ્ટોકમાંથી અત્યાર સુધીમાં લગભગ 3,200 ટન ડુંગળીની ખરીદી કરવામાં આવી છે.
બીજી તરફ પ્રતિબંધને યોગ્ય ઠેરવતા ઉપભોક્તા બાબતોના સચિવ રોહિત કુમાર સિંહે દિલ્હીમાં પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ આગામી ખરીફ ડુંગળીના પાકને ધ્યાનમાં રાખીને લાદવામાં આવ્યો છે. મોડી વાવણીને કારણે આ વર્ષે ઉત્પાદન થોડું ઓછું થવાની શક્યતા છે.
આ ઉપરાંત, અન્ય મોટા ડુંગળી ઉત્પાદક દેશો ઇજિપ્ત અને તુર્કીએ પણ નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે, જેના કારણે ભારતના પાક પર દબાણ આવવાની શક્યતા છે.
સિંહે કહ્યું, ‘ઈજિપ્ત અને તુર્કી દ્વારા લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધોને કારણે, ડુંગળીની સમગ્ર વૈશ્વિક માંગ ભારત તરફ વળી ગઈ છે. જેના કારણે ભારે ડ્યુટી અને MEP હોવા છતાં પણ કેટલીક નિકાસ ચાલુ છે. આ કારણે અમને નિકાસ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લાદવાની ફરજ પડી છે.
તેમણે કહ્યું કે નવેમ્બર 2023 માં ભારતમાંથી લગભગ 1,20,000 ટન ડુંગળીની નિકાસ કરવામાં આવી હતી, જે ગયા વર્ષના સમાન મહિનામાં નિકાસ કરતા લગભગ 29 ટકા ઓછી છે, પરંતુ હજી પણ તે વધુ છે. 7મી ડિસેમ્બર સુધીમાં લગભગ 45,000 ટન ડુંગળીની નિકાસ કરવામાં આવી છે.
તેમણે કહ્યું કે નિકાસ પ્રતિબંધ ખેડૂતોને અસર કરશે નહીં અને તે વેપારીઓનું એક નાનું જૂથ છે જેઓ ભારતીય અને બાંગ્લાદેશના બજારોમાં ભાવમાં તફાવતનો લાભ લઈ રહ્યા છે. સેક્રેટરીએ કહ્યું, ‘તેઓ (વેપારીઓ કે જેઓ અલગ-અલગ કિંમતોનો ફાયદો ઉઠાવી રહ્યા હતા) તેમને નુકસાન થશે, પરંતુ આનો ફાયદો કોને થશે (તેઓ) ભારતીય ઉપભોક્તા.’
તેમણે કહ્યું કે ગ્રાહકોની સુરક્ષા માટે કેન્દ્ર સરકારે અત્યાર સુધીમાં તેના સ્ટોકમાંથી લગભગ 2,72,000 ટન ડુંગળી બહાર પાડી છે.
સિંહે કહ્યું, ‘અમારી પાસે હજુ પણ લગભગ 50,000 થી 1,00,00 ટન ડુંગળીનો સ્ટોક છે. તેના દ્વારા બજારમાં હસ્તક્ષેપ કરી શકાય છે. તેનાથી ભાવ નિયંત્રણમાં રહેશે.
ભાવ ઘટવા લાગ્યા
કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ડુંગળીના ભાવને અંકુશમાં લેવા માટે લેવામાં આવેલી કડકાઈની અસર દેખાવા લાગી છે. ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ બાદ તેના ભાવમાં ઘટાડો થયો છે. નિષ્ણાતોના મતે તેની કિંમતો વધુ ઘટી શકે છે.
નિકાસ પર પ્રતિબંધ પછી, સૌથી વધુ ડુંગળી ઉત્પાદક રાજ્ય મહારાષ્ટ્રના મુખ્ય બજાર પિંપલગાંવમાં ડુંગળીની મોડલ કિંમત 3,900 રૂપિયાથી ઘટીને 3,400 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ થઈ ગઈ છે. દિલ્હીની કેશોપુર મંડીમાં ડુંગળીની મોડલ કિંમત 4,000 રૂપિયાથી ઘટીને 3,600 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ થઈ ગઈ છે.
દિલ્હીના ડુંગળીના વેપારી પીએમ શર્માએ જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ડુંગળીના ભાવમાં ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે અને હવે ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધના કારણે ભાવ વધુ નરમ પડ્યા છે. આગામી દિવસોમાં ડુંગળીના ભાવમાં વધુ ઘટાડો થઈ શકે છે.
પ્રથમ પ્રકાશિત – ડિસેમ્બર 11, 2023 | 10:01 PM IST
