નાણાકીય વર્ષ 2023 ના ચોથા ક્વાર્ટરમાં, દેશના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ફાસ્ટ-મૂવિંગ કન્ઝ્યુમર ગુડ્સ (FMCG) ના વેચાણમાં ઝડપથી વધારો થયો છે. પરંતુ આ સમય દરમિયાન શહેરોમાં તેમના વેચાણની ગતિ થોડી ધીમી રહી હતી. રિટેલ બિઝનેસ પર નજર રાખતી સંસ્થા BIJOM અનુસાર, આ કારણે સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન શહેરી વિસ્તારોની સરખામણીએ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં વેચાણની ગતિ વધારે હતી.
મોટાભાગની પ્રોડક્ટ કેટેગરીમાં સ્ટોક ઊંચો રહ્યો, જેના કારણે કિરાના સ્ટોર્સને ઉનાળાના ઉત્પાદનોનો વધુને વધુ સ્ટોક કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવ્યા. આ કારણે ચોથા ક્વાર્ટરમાં ગ્રામીણ વિસ્તારો વેચાણની બાબતમાં શહેરોને પાછળ છોડી દે છે. બિજોમના જણાવ્યા અનુસાર, FY23માં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કન્ઝ્યુમર ગુડ્સનું વેચાણ 8.9 ટકા વધશે, જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં વેચાણ 5.5 ટકા વધશે. જાન્યુઆરી-માર્ચ ક્વાર્ટરમાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં વેચાણ 16.8 ટકા અને શહેરી વિસ્તારોમાં આ આંકડો 7.9 ટકા વધુ હતો.
ફુગાવાના કારણે માંગને ફટકો પડવા છતાં, બિજોમના હેડ (ગ્રોથ એન્ડ ઇનસાઇટ્સ) અક્ષય ડિસોઝાએ જણાવ્યું હતું કે, “FY23માં તહેવારો પછી ફુગાવાએ લોકોને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ખર્ચ કરતા અટકાવ્યા છે.” પરંતુ ચોથા ક્વાર્ટરમાં ગામડાઓમાં માંગ ઝડપથી વધી. આના પરિણામે નાણાકીય વર્ષમાં વેચાણમાં સંતોષકારક વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી.
ડિસોઝાએ જણાવ્યું હતું કે 2022માં તીવ્ર ગરમીના કારણે પીણાંનું વેચાણ નાણાકીય વર્ષ 2023માં સૌથી વધુ જોવા મળ્યું હતું. કોમોડિટી પ્રોડક્ટ્સનું વેચાણ પણ સતત વધી રહ્યું છે. ત્રીજા ક્વાર્ટરથી, કંપનીઓ માટે કિંમતોને નિયંત્રિત કરવાનું સરળ બન્યું, જેના કારણે FMCG સેક્ટર ઊંચા દરે વધ્યું.
એફએમસીજી કંપનીઓનો બિઝનેસ પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં ઘણો મજબૂત રહ્યો હતો. એક વર્ષ પહેલાના ક્વાર્ટરમાં કોવિડ રોગચાળાને રોકવા માટે લાદવામાં આવેલા લોકડાઉનને કારણે વેચાણને અસર થઈ હતી, પરંતુ તે પછી બદલાયેલી સ્થિતિમાં માંગ વધી હતી.
ડિસોઝાએ કહ્યું, ‘ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ડાયરેક્ટ ડિલિવરીમાં 20 ટકાથી વધુનો વધારો જોવા મળ્યો છે. એક વર્ષ અગાઉની સરખામણીએ તેમાં 20 ટકાથી વધુનો વધારો થયો છે અને આ કંપનીઓનો બિઝનેસ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં મજબૂત બન્યો છે. વપરાશના મોરચે પડકારો હોવા છતાં, તેણે મોટી FMCG કંપનીઓને બિઝનેસ ચમકાવવામાં મદદ કરી છે.
પારલે પ્રોડક્ટ્સના સિનિયર કેટેગરી હેડ મયંક શાહે જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા 4-5 મહિનામાં માંગમાં વધારો જોવા મળ્યો છે અને તે સતત મજબૂત છે. તેમણે કહ્યું કે ખેડૂતોને રવિ પાકના સારા ભાવ મળી રહ્યા છે, જેની સીધી અસર ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં મજબૂત માંગના સ્વરૂપમાં જોવા મળી રહી છે. શાહના મતે માંગમાં વધારાને કારણે FMCG કંપનીઓનો બિઝનેસ સતત વધી રહ્યો છે.
પરિણામો પહેલા, ડાબર ઈન્ડિયાએ જણાવ્યું હતું કે અગાઉના ત્રિમાસિક ગાળાની સરખામણીએ ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં માંગમાં નજીવો વધારો થયો છે. કંપનીએ તેના ત્રિમાસિક અપડેટમાં જણાવ્યું હતું કે, “જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં બિઝનેસમાં સકારાત્મક વૃદ્ધિ જોવા મળી રહી છે, ત્યારે ગ્રામીણ ક્ષેત્રનું પ્રદર્શન હજુ પણ સંપૂર્ણ રીતે પાછું નથી આવ્યું.” નજીકના ગાળામાં વપરાશના મોરચે દબાણ હોવા છતાં, કેટલાક સારા સંકેતો મળવા લાગ્યા છે. ફુગાવામાં મધ્યસ્થતા, ઉપભોક્તા સેન્ટિમેન્ટને મજબૂત બનાવવું અને સરકાર દ્વારા ખર્ચમાં વધારો થવાને કારણે બિઝનેસ માટે સ્થિતિ પહેલા કરતાં વધુ સાનુકૂળ બની છે.
અદાણી વિલ્મરે એમ પણ કહ્યું હતું કે ભાવ તેમના સર્વોચ્ચ સ્તરેથી નીચે આવ્યા છે, જે સૂચવે છે કે આગામી સમયમાં માંગ વધશે.
