સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન ઓફ ઈન્ડિયા (SEBI) 29 માર્ચે યોજાનારી તેની આગામી બોર્ડ મીટિંગમાં પર્યાવરણીય, સામાજિક અને શાસન (ESG) રેટિંગ્સ અને ડિસ્ક્લોઝર સંબંધિત નવા માળખાને અંતિમ રૂપ આપશે.
સેબીનું બોર્ડ આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે વાર્ષિક બજેટને પણ અંતિમ સ્વરૂપ આપે તેવી શક્યતા છે. બોર્ડની બેઠક એવા સમયે થઈ રહી છે જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટે માર્કેટ રેગ્યુલેટરને અદાણી-હિંડનબર્ગ કેસમાં તેની તપાસ બે મહિનામાં પૂરી કરીને તેનો રિપોર્ટ સુપરત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
અધિકારીઓનું કહેવું છે કે રેગ્યુલેટર બોર્ડ અદાણી-હિંડનબર્ગ કેસ પર પણ ચર્ચા કરી શકે છે. સેબીએ હિંડનબર્ગ રિસર્ચ રિપોર્ટમાં શેરના ભાવમાં હેરાફેરી અને શોર્ટ સેલિંગ એક્ટિવિટીના આરોપોની તપાસ શરૂ કરી દીધી છે.
હાલમાં, ભારતીય ઉદ્યોગ કહેવાતા બિઝનેસ રિસ્પોન્સિબિલિટી એન્ડ સસ્ટેનેબિલિટી રિપોર્ટિંગ (BRSR) ફ્રેમવર્ક હેઠળ ESG સંબંધિત માહિતી જાહેર કરે છે, કારણ કે તે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષથી ટોચની 1,000 કંપનીઓ માટે ફરજિયાત બનાવવામાં આવી છે. જો કે આ ડેટા માટે ઓડિટ ફરજિયાત નથી.
વધુ પારદર્શિતા લાવવા, રોકાણકારોનો વિશ્વાસ જાળવવા અને ગેરમાર્ગે દોરતી માહિતીના જોખમને ઘટાડવા માટે રેગ્યુલેટર ટકાઉપણું અહેવાલોનું ઓડિટ ફરજિયાત બનાવે તેવી શક્યતા છે.
તે ‘BRSR કોર’ નામના ESG ડિસ્ક્લોઝરનું મર્યાદિત માળખું રજૂ કરવાની પણ યોજના ધરાવે છે, જે દરેક શ્રેણી – E, S અને G હેઠળ મુખ્ય પ્રદર્શન સૂચકાંકો (KPIs) સેટ કરશે. BRSR કોર માટેનું માળખું, કંપનીઓ દ્વારા રિપોર્ટિંગ માટેની સિસ્ટમ અને સંબંધિત ડેટાની ચકાસણી પણ કરી શકે છે.
વધુમાં, SEBI ESG રેટિંગ્સ અને ધોરણોમાં પણ ફેરફાર લાવી શકે છે અને તેને સ્થાનિક વાતાવરણ સાથે સંરેખિત કરી શકે છે, જેથી નાના શહેરોમાં રોજગાર સર્જનને પ્રોત્સાહન મળે. ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો માને છે કે સ્થાનિક સંદર્ભ ઉમેરવાથી વૈશ્વિક સંદર્ભમાં બહુ ફરક નહીં પડે. તેમનું માનવું છે કે ભારતીય કંપનીઓએ કેટલાક કડક ધોરણોનું પાલન કરવું પડશે, જેના માટે યોગ્ય સમયે ડેટા શેરિંગની જરૂર પડશે.
દરમિયાન, સેબી ESG રેટિંગ પ્રદાતાઓ (ERPs) માટે નોંધણી ફરજિયાત બનાવે તેવી શક્યતા છે. હાલમાં, ERPs કોઈપણ નિયમનકારી દેખરેખને આધીન નથી, પરંતુ સિક્યોરિટીઝ માર્કેટને સતત સેવા પૂરી પાડે છે. આ એક જોખમ છે જેને સેબી દ્વારા રોકાણકારોના રક્ષણ, મૂડી ફાળવણીને ધ્યાનમાં રાખીને ઓળખવામાં આવ્યું છે.
રેટિંગ પ્રદાતાના વડા કહે છે, “રેટિંગ પ્રદાતાએ બજારમાં વિશ્વસનીયતા વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. ભારતમાં ESG સેક્ટરનો સંપૂર્ણ વિકાસ થવાનો બાકી છે અને આ તબક્કે નોંધણીના આદેશનું પાલન કરવું મુશ્કેલ બનશે. આવા ઘણા એકમો સેવા પ્રદાન કરવા માટે પાત્ર બની શકશે નહીં. વૈશ્વિક સ્તરે, મોર્ગન સ્ટેનલી કેપિટલ ઈન્ટરનેશનલ ઇન્ડેક્સ પ્રદાતા હોવા છતાં ESG રેટિંગ પ્રદાન કરે છે.
ઘણીવાર ક્રેડિટ રેટિંગ એજન્સીઓ પણ ERP તરીકે કામ કરે છે.
