યુક્રેન યુદ્ધે તેના સૌથી મોટા ખરીદદાર રશિયા સાથેના વેપારમાં વિક્ષેપ પાડ્યા પછી ભારતનો ચા ઉદ્યોગ ચિંતિત હતો, પરંતુ ચાના ઉત્પાદકોએ રશિયન બજારને ફરીથી કબજે કર્યું છે અને કેટલાક નુકસાનને વસૂલ્યું છે.
ટી બોર્ડના ડેટા દર્શાવે છે કે કેલેન્ડર વર્ષ 2022માં રશિયામાં ચાની કુલ નિકાસ 411.3 લાખ કિગ્રા હતી, જે અગાઉના વર્ષના 340.6 લાખ કિગ્રાથી 20.7 ટકા વધુ છે.
2022માં ભારતમાંથી ચાની કુલ નિકાસ 2269.8 લાખ કિલોગ્રામ છે, જે એક વર્ષ અગાઉના 1,965.3 લાખ કિલોગ્રામ કરતાં 15.49 ટકા વધુ છે. ચાની નિકાસમાં વધારો થવાના ઘણા કારણો છે, જેણે ભારતમાંથી નિકાસકારો માટે તકો ઊભી કરી છે. શ્રીલંકામાં કટોકટી અને રશિયા પરના પ્રતિબંધને કારણે અન્ય દેશોમાંથી ચા મેળવવાનું મુશ્કેલ બન્યું.
ટી બોર્ડના ચેરમેન સૌરભ પહાડીએ જણાવ્યું હતું કે ત્રણ મુખ્ય નિકાસ કેન્દ્રો UAE, રશિયા અને ઈરાનમાંથી રશિયાએ જુલાઈ 2022 પછી ભારતની ચાની ખરીદીમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો છે.
જોકે, રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના લાંબા યુદ્ધની અર્થવ્યવસ્થા પર અસર પડી રહી છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. રશિયન આયાતકારો સસ્તી ચા પર ધ્યાન આપી રહ્યા છે.
પરંપરાગત ચાની વિશ્વની નિકાસમાં 50 ટકા હિસ્સો ધરાવતા શ્રીલંકાને અસર થઈ છે. ટી એક્સપોર્ટર્સ એસોસિએશન શ્રીલંકાની વેબસાઈટ પર ઉપલબ્ધ માહિતી અનુસાર, 2021ની સરખામણીમાં 2022માં ચાના ઉત્પાદનમાં 440-480 લાખ કિલોગ્રામનો ઘટાડો થયો છે. 2021માં શ્રીલંકાના ટોચના 5 ચા ખરીદનારા ઈરાક, તુર્કી, રશિયા, યુએઈ અને ઈરાન હતા.
ઉદ્યોગના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે શ્રીલંકામાં કટોકટી પણ આંશિક રીતે રશિયામાં વધુ નિકાસનું કારણ હતું. મેકલિયોડ રસેલ ઈન્ડિયાના આઝમ મુનિમે જણાવ્યું હતું કે શ્રીલંકામાં ઓછા પાકને કારણે ભારતની નિકાસ વધી છે. તેમણે કહ્યું કે રશિયામાં સંઘર્ષને કારણે કેન્યાને પણ ચૂકવણીને લઈને પડકારોનો સામનો કરવો પડ્યો.
ICRAના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ કૌશિક દાસે જણાવ્યું હતું કે શ્રીલંકાની અસર હતી, જેના કારણે દેશો ભારતીય ચાને પસંદ કરે છે, તેમજ વધુ સારી ચુકવણી વ્યવસ્થા, જેના કારણે શિપમેન્ટમાં ઉછાળો આવ્યો હતો. સાઉથ ઈન્ડિયા ટી એક્સપોર્ટર્સ એસોસિએશનના ચેરમેન દીપક શાહે પણ કહ્યું કે ભારતીય ચાને રશિયા તરફથી ઘણો ટેકો મળ્યો છે. “અમે હરાજી પદ્ધતિ દ્વારા રશિયન આયાતકારો પાસેથી સતત ખરીદી જોઈ શકીએ છીએ,” તેમણે ઉમેર્યું.
જો કે, મોટી તેજી યુએઈમાંથી આવી છે, જે મુખ્ય નિકાસ હબ છે. જાન્યુઆરી-ડિસેમ્બર 2022 દરમિયાન UAEમાં નિકાસ 42.38 મિલિયન કિગ્રા હતી, જે એક વર્ષ અગાઉના સમાન સમયગાળામાં 17.25 મિલિયન કિગ્રા હતી.
એમકે શાહ એક્સપોર્ટ્સના ચેરમેન હિમાંશુ શાહે જણાવ્યું હતું કે, “ઈરાની ખરીદદારોએ UAE મારફતે ખરીદી કરી હતી કારણ કે ચુકવણીની સમસ્યાઓ સીધી નિકાસને અસર કરે છે.”
