મુંબઈથી સુરતમાં હીરાના કારોબાર સ્થળાંતર કરવાના વિપક્ષના આક્ષેપોનો મહારાષ્ટ્ર સરકારે જવાબ આપ્યો. સરકારે દાવો કર્યો હતો કે મુંબઈનો એક પણ હીરાનો વેપારી સુરત ગયો નથી. દેશની 97 ટકા હીરાની નિકાસ મુંબઈથી થાય છે. મહારાષ્ટ્ર સરકાર ટૂંક સમયમાં નવી મુંબઈમાં વિશ્વનો સૌથી મોટો ડાયમંડ પાર્ક સ્થાપશે.
રાજ્ય વિધાનસભાના શિયાળુ સત્રના છેલ્લા દિવસે વિપક્ષી દળોએ સુરત ડાયમંડ બોર્સનો ઉલ્લેખ કરતા સવાલો ઉઠાવ્યા હતા કે હીરા ઉદ્યોગ મુંબઈથી ગુજરાતમાં શિફ્ટ થઈ રહ્યો છે.
વિપક્ષના આક્ષેપનો જવાબ આપતા નાયબ મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસે કહ્યું કે સુરતમાં છત્રપતિ શિવાજી મહારાજના સમયથી હીરાનો કારોબાર અસ્તિત્વમાં છે. ભારત ડાયમંડ બોર્સ 2013માં મુંબઈમાં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને હવે સુરતમાં સુરત ડાયમંડ બોર્સનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે. બંને ડાયમંડ એક્સચેન્જની કામ કરવાની રીતમાં તફાવત છે. સુરતમાં ઉત્પાદન છે અને અમારી પાસે ઉત્પાદન અને નિકાસ છે. સુરતમાં નવું એક્સચેન્જ શરૂ થયું હોવા છતાં અમારી બાજુનો એક પણ ઉદ્યોગ ત્યાં શિફ્ટ થયો નથી.
ફડણવીસે કહ્યું કે આપણા દેશમાં હીરા ઉદ્યોગ વધી રહ્યો છે. અમે માત્ર મુંબઈથી જ $38 બિલિયનના મૂલ્યના જેમ્સ અને જ્વેલરીની નિકાસ કરીએ છીએ. જે દેશની કુલ નિકાસના 75 ટકા છે. તેમાં સુરતનો હિસ્સો 12 ટકા છે. જ્યારે જયપુરનો હિસ્સો 3.12 ટકા છે. સરકારના પ્રયાસોને કારણે મુંબઈથી હીરાની નિકાસ સુરતથી અનેક ગણી વધીને 97 ટકા થઈ છે. જ્યારે સુરતની નિકાસ હાલમાં ઘટીને 2.57 ટકા થઈ ગઈ છે.
જેમ્સ અને જ્વેલરી માટે મુંબઈ શહેરમાં એક આધુનિક પાર્ક બનાવવામાં આવી રહ્યો છે. આ માટે નવી મુંબઈની મહાપે ઈન્ડસ્ટ્રીયલ એસ્ટેટમાં 30 એકર જમીન આપવામાં આવશે. આ દરમિયાન UAE અને ભારત સરકાર વચ્ચે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આ મુજબ મુંબઈમાં એક મોટો પ્રોડક્શન પ્લાન્ટ સ્થાપવામાં આવશે.
મલબાર ગોલ્ડ મુંબઈના હીરા ઉદ્યોગમાં રૂ. 1700 કરોડનું રોકાણ કરી રહી છે અને ટર્કિશ ડાયમંડ, તનિષ્ક પણ રોકાણ કરવા જઈ રહી છે. મલબાર ગોલ્ડ કંપની મુંબઈમાં તેનું મુખ્ય મથક સ્થાપી રહી છે. તેનો મુખ્ય ફાયદો મહારાષ્ટ્ર અને મુંબઈને થશે. ટર્કિશ ડાયમંડ બોર્સે પણ તેના મુંબઈ આગમનની પુષ્ટિ કરી છે. આપણા વડાપ્રધાને 2030 સુધીમાં હીરાના વેપારને 75 મિલિયન ડોલર સુધી લઈ જવાની જાહેરાત કરી છે.
અન્ય રાજ્યો પણ પ્રયાસ કરશે પરંતુ મુંબઈ પર તેની કોઈ અસર નથી. મુંબઈ સાથે કોઈ સ્પર્ધા કરી શકે તેમ નથી તેથી મુંબઈના ઉદ્યોગો સુરતમાં જશે તેવો ભય દૂર કરો. ફડણવીસે કહ્યું કે હીરા ઉદ્યોગ મુંબઈમાંથી સ્થળાંતર કરી રહ્યો હોવાની અફવા પાછળનું કારણ અગાઉની સરકારની નીતિઓ હતી.
કોવિડ-19 સમયગાળા દરમિયાન, ભારત ડાયમંડ બોર્સ કહેતા હતા કે ચાલો આપણે નિકાસ કરીએ, પરંતુ તે પછી MVA સરકારે તેમને ખોલવાની મંજૂરી આપી ન હતી. પરિણામે, 2020-21માં અમારી નિકાસમાં 94 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. જ્યારે 2 ટકા નિકાસ કરતું સુરત ઘટીને 7 ટકા થયું હતું. મેં પોતે તે સમયે મુખ્યમંત્રી ઉદ્ધવ ઠાકરેને પત્ર લખ્યો હતો. પરંતુ તેઓએ ખૂબ મોડેથી નિકાસની પરવાનગી આપી. અમારી જગ્યાએથી નિકાસ 8 મહિના સુધી બંધ રહી. કોરોનાના અંત પછી, મુંબઈમાં 2022-2023 અને 2023-2024માં તે વધીને 97.13 ટકા થઈ ગયો છે.
પ્રથમ પ્રકાશિત – ડિસેમ્બર 21, 2023 | 8:21 PM IST
