દેશમાં ફરી એકવાર વસ્તી અસંતુલનની ચર્ચા શરૂ થઈ છે. તેની શરૂઆત આરએસએસ પ્રમુખ મોહન ભાગવતના નિવેદનથી થઈ હતી. દશેરાના અવસર પર ભાગવતે કહ્યું કે જનસંખ્યા પર નીતિ હોવી જોઈએ, જે તમામને લાગુ પડે છે.
ભાગવતના નિવેદન પર વળતો પ્રહાર કરતા હૈદરાબાદના સાંસદ અસદુદ્દીન ઓવૈસીએ કહ્યું કે મુસ્લિમોની સંખ્યા ઘટી રહી છે. ઓવૈસીએ કહ્યું કે મુસ્લિમોમાં પ્રજનન દર ઘટી રહ્યો છે. તેમણે એવો પણ દાવો કર્યો હતો કે બે બાળકો વચ્ચેનું અંતર જાળવવા માટે મુસ્લિમો દ્વારા કોન્ડોમનો સૌથી વધુ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
આમ જોવા જઈએ તો ભારતમાં છેલ્લી વસ્તી ગણતરી 2011માં કરવામાં આવી હતી. તે સમયના આંકડા દર્શાવે છે કે દેશની વસ્તી 121 કરોડથી વધુ છે. જેમાંથી 96.63 કરોડ હિન્દુ અને 17.22 કરોડ મુસ્લિમ છે. જે મુજબ કુલ વસ્તીના 79.8 ટકા લોકો હિન્દુ છે અને 14.2 ટકા મુસ્લિમ છે. 2001ની સરખામણીએ 2011માં મુસ્લિમોની વસ્તીમાં લગભગ 25 ટકાનો વધારો થયો હતો, જ્યારે હિન્દુઓમાં 17 ટકાથી પણ ઓછો વધારો થયો હતો.
હવે કોન્ડોમના ઉપયોગ પર પાછા આવો. નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે-5 (એનએફએચએસ-5)ના આંકડા મુજબ ભારતમાં 97 ટકા પુરુષો અને 87 ટકા મહિલાઓ કોન્ડોમ વિશે જાણે છે, પરંતુ ભારત જેવા દેશમાં પુરુષો કોન્ડોમને ‘નફરત’ કરે છે. ભારતમાં માત્ર 9.5 ટકા પુરુષો જ કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરે છે. એટલે કે 10માંથી માત્ર એક પુરુષ સેક્સ સમયે કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરે છે. આ સમયે 82 ટકા પુરુષો અને 68 ટકાથી વધુ મહિલાઓ જાણે છે કે કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરીને એઇડ્સથી બચી શકાય છે.
જોકે 2015-16ની સરખામણીએ 2019-21માં કોન્ડોમનો ઉપયોગ ચોક્કસ વધ્યો છે, પરંતુ એટલો નહીં. 2015-16માં માત્ર 5.6 ટકા લોકોએ જ કોન્ડોમનો ઉપયોગ કર્યો હતો. આંકડા દર્શાવે છે કે આપણા દેશમાં કુટુંબ નિયોજનની તમામ જવાબદારી મહિલાઓ પર છે. અનિચ્છનીય સગર્ભાવસ્થાને રોકવા માટે સ્ત્રી વંધ્યીકરણ એ સૌથી પ્રચલિત પદ્ધતિ છે. સર્વેક્ષણ દર્શાવે છે કે કુટુંબ નિયોજનની પદ્ધતિઓમાં 37.9% સ્ત્રીઓની નસબંધીનો હિસ્સો છે.
એનએફએચએસ-5ના ડેટા અનુસાર, કોન્ડોમના ઉપયોગમાં શીખો સૌથી આગળ છે. 21.5 ટકાથી વધુ શીખો કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરે છે. જૈન સમાજ 19.8% સાથે બીજા નંબરે છે. 10.8 ટકા મુસ્લિમ અને 9.2 ટકા હિંદુઓ કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરે છે.
આ સાથે જ 25 વર્ષમાં દુનિયાભરમાં કોન્ડોમ યૂઝર્સની સંખ્યામાં ત્રણ ગણો વધારો થયો છે. કોન્ડોમ એલાયન્સનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે 1994માં દુનિયાભરમાં 6.4 કરોડ લોકોએ કોન્ડોમનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જે 2019માં વધીને લગભગ 19 કરોડ થયો હતો. વિશ્વભરમાં 33 ટકા મહિલાઓ અનિચ્છનીય ગર્ભાવસ્થાને રોકવા માટે કોન્ડોમ અને 26 ટકા ગર્ભનિરોધક ગોળીઓ પસંદ કરે છે.
યુવાનો કોન્ડોમથી પણ નફરત કરે છે.
ભારતની 27 ટકાથી વધુ વસતી યુવાન છે. તેમની ઉંમર 15 થી 29 વર્ષ છે. NFHS-5ના સર્વે દરમિયાન 15થી 19 વર્ષની ઉંમરના લગભગ 70 ટકા યુવાનોએ સ્વીકાર્યું કે તેઓ સેક્સ દરમિયાન કોન્ડોમનો ઉપયોગ નથી કરતા. તે જ સમયે, 20 થી 24 વર્ષની વયના લગભગ 82% યુવાનોએ કોન્ડોમના ઉપયોગનો ઇનકાર કર્યો હતો.
સર્વે દરમિયાન માત્ર 5.7 ટકા પરણિત પુરુષોએ જ સ્વીકાર્યું હતું કે તેમણે કોન્ડોમનો ઉપયોગ કર્યો હતો. જો કે, લગભગ 45 ટકા અપરિણીત પુરુષોએ કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરવાની વાત સ્વીકારી હતી.
સર્વેના પરિણામો દર્શાવે છે કે ગામડાઓમાં 7.6 ટકા અને શહેરોમાં 13.6 ટકા લોકો કોન્ડોમને કુટુંબ નિયોજનનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ માને છે.
ચંદીગઢ, દિલ્હી, હરિયાણા, હિમાચલ પ્રદેશ, પંજાબ, ઉત્તરાખંડ, ઉત્તર પ્રદેશ અને ગોવા જ એવા રાજ્યો છે જ્યાં કુટુંબ નિયોજનમાં કોન્ડોમનો હિસ્સો 15 ટકાથી વધુ છે.
આંકડા મુજબ દેશમાં 66.7 ટકાથી વધુ લોકો પરિવાર નિયોજન કરે છે. તેમાંથી 10 ટકાથી વધુ લોકો કુટુંબ નિયોજન માટે જૂની પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરે છે, જ્યારે 56 ટકા લોકો ગર્ભનિરોધક ગોળીઓ, કોન્ડોમનો ઉપયોગ, ઇન્જેક્શન, વંધ્યીકરણ અને કોપર-ટી જેવી નવી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરે છે.
કોન્ડોમને આટલો બધો નફરત શા માટે?
ભારતમાં વિશ્વમાં સૌથી વધુ યુવાનોની વસ્તી છે, પરંતુ તેમ છતાં, તે કોન્ડોમના ઉપયોગમાં મોટા દેશો કરતા ઘણા પાછળ છે. આનું કારણ ખચકાટ અને ભય છે.
કોન્ડોમ એલાયન્સનો ‘કોન્ડોમોલોજી રિપોર્ટ 2021’ આવ્યો હતો. આ રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે મોટાભાગના પુરુષોને લાગે છે કે જો તેઓ સેક્સ દરમિયાન કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરશે તો તેમને શારીરિક સુખ નહીં મળે.
એટલું જ નહીં પહેલી વાર સેક્સ કરનારા પુરુષોને લાગે છે કે જો તેઓ કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરે છે તો તેમનો પાર્ટનર તેમને જજ કરી શકે છે અને તેમને ‘પ્લેબોય’ નું લેબલ લગાવી શકે છે.
સાથે જ ઘણી મહિલાઓ કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરવા માટે પોતાના પાર્ટનર સાથે વાત કરતા ખચકાય છે.
કૉન્ડોમ શા માટે જરૂરી છે?
અનિચ્છનીય ગર્ભાવસ્થા અને કુટુંબ નિયોજનની ઘણી રીતો હોવા છતાં, કોન્ડોમ એ સૌથી સલામત રસ્તો છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (WHO) અનુસાર કોન્ડોમનો ઉપયોગ માત્ર અનિચ્છનીય ગર્ભાવસ્થાને જ રોકી શકતો નથી, પરંતુ તે જાતીય સંક્રમણને કારણે થતા ચેપથી પણ બચી શકે છે. તેમાં એચઆઈવીનો પણ સમાવેશ થાય છે.
ઘણા અભ્યાસો દર્શાવે છે કે પુરુષ કોન્ડોમ એચઆઇવી ચેપને રોકવામાં 98.5% અસરકારક છે અને સ્ત્રી કોન્ડોમ 94% સુધી છે. આ સાથે જ પુરૂષ કોન્ડોમ અનિચ્છનીય પ્રેગનેન્સીને રોકવામાં 98 ટકા અને ફીમેલ કોન્ડોમ 95 ટકા સુધી અસરકારક છે.
એટલું જ નહીં રિસર્ચ એ વાતની પણ પુષ્ટિ કરે છે કે જો કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તો હ્યુમન પેપિલોવાયરસ (એચપીવી)ને પણ સુરક્ષિત કરી શકાય છે. એચપીવીના કારણે મહિલાઓને સર્વાઇકલ કેન્સરનું જોખમ રહે છે અને પુરુષોને પેનાઇલ કેન્સરનું જોખમ રહે છે.
સાથે જ જો કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તો અસુરક્ષિત ગર્ભપાતથી પણ બચી શકાય છે. એનએફએચએસ-5ના સર્વે અનુસાર ભારતમાં લગભગ 48 ટકા ગર્ભપાત એટલા માટે થાય છે કારણ કે ગર્ભાવસ્થા અનિચ્છનિય હતી.
